Om werknemers te motiveren om samen een doelstelling te realiseren, bestaat er sinds 2008 de loonbonus. In 2020 kreeg 17% van alle loontrekkenden in de privésector een loonbonus uitbetaald omwille van behaalde collectieve doelstellingen. Arbeiders maken nu iets meer dan één derde uit (36%); deze groep kende het laatste jaar een stijging van 10%. Het is fiscaal een interessant instrument om medewerkers te belonen en het geeft werkgevers vrijheid omdat het niet hoeft aangerekend te worden op de loonmarge, waar momenteel de onderhandelingen nog voor lopen.

Annelies Rottiers, Business Unit Manager Consultancy KMO van SD Worx over de maatregel: “De medewerker houdt netto meer over. Je kan als werkgever maximaal € 3.447 bruto als collectieve bonus toekennen. Bij het behalen van het resultaat betekent dit dat de werknemer netto € 2.996,48 overhoudt. De kost van de werkgever blijft beperkt tot € 4.584,51. Het is een win-win: een mooie beloning en een middel om samen te werken naar een resultaat in lijn met je bedrijfsdoelstellingen.”

In 2020 is het uitgekeerde bedrag licht gestegen tot gemiddeld € 801 per jaar; dat is lichtjes meer dan in 2019 (+3,6%). De objectieven en bonussen worden minimum 3 maand -soms een jaar- op voorhand bepaald, zodat de medewerkers er naartoe kunnen werken.

Grootste groei bij werkgevers met minder dan 50 werknemers

Na 12 jaar is de formule al beter bekend bij werkgevers; 66% van de werkgevers met een loonbonus hebben minder dan 50 werknemers. De grootste groei tekenen we op bij de kleinste kmo’s: + 12,81% bij organisaties van minder dan 20 werknemers en +9,90% bij kmo’s met 20-49 werknemers. Als je rekening houdt met het aantal organisaties is het succes vandaag het grootst bij organisaties met 250-1000 werknemers. Dit heeft onzes inziens te maken met de strikte procedure die je als werkgever moet doorlopen.

“Werkgevers hebben tot eind april om een plan te maken en in te dienen bij de FOD WASO, als ze graag een gezamenlijk objectief stellen voor het kalenderjaar 2021. Het kan gaan om doelstellingen voor alle werknemers of voor groepen van werknemers. Voor het laatste half jaar heb je tijd tot eind augustus”, weet Annelies Rottiers van SD Worx.

Geldt het behalen van de vaccinatiegraad ook als collectieve doelstelling?

Renata De Witte, managing consultant bij SD Worx: “In het kader van de Covid-19 crisis, hebben we de vraag voorgelegd aan de FOD Waso of we een gemeenschappelijke vaccinatiegraad op ondernemingsvlak (vb. 90%) als doelstelling kunnen hanteren. Dergelijke doelstelling is immers objectief, collectief, meetbaar en bovendien onzeker. De FOD Waso heeft ons echter meegedeeld dat ze dergelijke doelstelling niet zal aanvaarden als geldige doelstelling. Zij motiveren dat dit niets te maken heeft met de collectieve resultaten van een onderneming en bijgevolg niet geschikt is om als doelstelling te worden opgenomen in een bonusplan. Tevens kan je je volgens hen vragen stellen bij het ethische aspect. Een werknemer mag zich niet moreel verplicht voelen zich te laten vaccineren onder groepsdruk. Een daling van verzuim of van arbeidsongevallen kunnen wel deel uitmaken van een bonusplan (in kader van een preventieplan).”

Per bedrijf beoordeelt de bevoegde ambtenaar van de FOD WASO autonoom de doelstelling(en) indien het bedrijf een bonusplan indient via ondernemingsakkoord. Hij/zij neemt de beslissing tot al dan niet goedkeuring van het bonusplan. De doelstelling mag niet behoren tot het normale takenpakket van de werknemer.

De top 3 van de meest gehanteerde doelstellingen

• Behalen van bepaalde omzet of winstdoelstelling
• Klantentevredenheid op basis van objectief uitgevoerde enquêtes
• Terugdringen van foutenmarge in productie-omgevingen

Wat kan dus niet:

• Halen van boekhoudkundige deadlines: behoort tot het normale takenpakket van de werknemer
• Behalen van een maandelijks verkoopcijfer: de referteperiode is korter dan 3 maanden
• Betere kwaliteit in klachtenbehandeling: de doelstelling is niet meetbaar