Vandaag is 15% van de Belgen 2 u of meer onderweg van of naar het werk. Dit percentage is de laatste twee jaar gestegen. Gemiddeld zijn we al langer dan veertig minuten onderweg, enkele reis. Dat maakt meer dan 1u 20 heen en terug. Er zijn ook meer Belgen die meer dan 40 km per dag afleggen. Dat aandeel steeg sinds 2010 van 28,3% tot 33,5% of één derde van alle Belgen. Dit zijn de opvallende conclusies uit de jaarlijkse bevraging van SD Worx bij 2500 werknemers in België. Kan een elektrische fiets soelaas bieden? Hij maakt ook grotere woon-werkafstanden overbrugbaar. Werknemers in Vlaamse bedrijven ontvangen het vaakst een fietsvergoeding voor hun woon-werkverkeer.

Veerle Michiels, mobiliteitsexpert bij SD Worx, verwacht dat het percentage werknemers dat een fietsvergoeding ontvangt van hun werkgever nog verder zal stijgen. “In februari is beslist dat deze vergoeding ook voor een speed pedelec, de snelle elektrische fiets die tot 45 km/u haalt, vrij is van RSZ en belastingen. Met zo een snelle fiets worden ook grotere woon- werkafstanden overbrugbaar. Bovendien werd beslist dat het voordeel van een door de werkgever ter beschikking gestelde fiets, vrij is van socialezekerheidsbijdragen, op voorwaarde dat de fiets effectief gebruikt wordt voor de woon-werkverplaatsingen. Dit vergroot het potentieel voor woon-werkverkeer met de fiets en de fietsvergoedingen”. Werkgevers zijn zich bewust van de mobiliteitsvoordelen van de fiets maar zijn wettelijk niet verplicht om aan fietsende personeelsleden een fietsvergoeding toe te kennen.

Gemiddelde pendeltijd is gestegen in België

Meer dan de helft (57,5%) geeft aan er gemiddeld minder dan een uur over te doen heen en terug per dag. Slechts een kwart (of 26,2%) doet er minder dan een half uur over per dag. Bijna de helft (49,8%) doet er half uur tot anderhalf uur over. 15% is zelfs twee uur of meer onderweg. Veerle Michiels verduidelijkt de resultaten uit het onderzoek: “We zijn gemiddeld iets langer dan 40 minuten onderweg naar het werk (heen), terwijl dat voor 2017 gemiddeld 30 minuten was.”

Er zijn ook meer Belgen die meer dan 40 km per dag afleggen. Dat aandeel steeg sinds 2010 tot één derde van alle Belgen (33,5%). Bij twee derden blijft de afstand beperkt tot minder dan 40 km, of een maximale afstand tot het werk van 20 km. Een kwart (25,4%) legt minder dan 10 km per dag af. 18,9% legt 10-20 km per dag af en 22,2% meer dan 20 km maar minder dan 40 km.
De gemiddelde afstand per dag woon-werk verkeer steeg ten opzichte van 2017 van 37 km naar ongeveer 42 km in 2018.

“De pendeltijd vertelt ons meer dan de afstand, want zelfs als je maar 15 km van het werk woont, kan dit sterk variëren. Dit hangt af van de locatie, de beschikbaarheid van openbaar vervoer, het vervoersmiddel, …. De tijd nodig voor het pendelverkeer toont gemiddeld gezien weliswaar een lineair verband met de afstand. Maar afgezien daarvan zien we een grote spreiding in de benodigde pendeltijd. Terwijl bijvoorbeeld 60% minder dan een half uur nodig heeft om 5-9 km te overbruggen, heeft 39% er een half tot anderhalf uur voor nodig”, verduidelijkt Veerle Michiels van SD Worx.

Lange pendeltijd heeft (klein) risico op verloop

“We zien een verband met de verloopintentie, maar enkel als de pendeltijd boven de 90 minuten uitsteekt. Zo zijn medewerkers die anderhalf uur of langer per dag onderweg zijn, actiever op zoek naar een andere werkgever. In de categorie die anderhalf uur of langer onderweg is, stijgt het aandeel actief zoekenden naar 8%. Zij die minder lang onderweg zijn, zijn maar half zo actief op zoek.”

Vooral de Vlaming fietst (met vergoeding) naar het werk

SD Worx berekende dat gemiddeld elf procent van de werknemers in de privé een fietsvergoeding krijgt. “Als we afgaan op de fietsvergoedingen, dan zien we grote regionale verschillen. De fiets is het meest populair bij bedrijven in Vlaanderen: 14% van medewerkers krijgt er een fietsvergoeding. In Brussel is de fietsvergoeding veel minder ingeburgerd: 4% van wie in Brussel werkt, ontvangt een fietsvergoeding. In Wallonië is dat slechts 1%.”
In Vlaanderen liggen de provincies Antwerpen (16,7%), Oost-Vlaanderen (15,7%) en West- Vlaanderen (14,1%) op kop qua fietsvergoedingen.

Tot meer dan 100 euro netto per maand

Een cijfervoorbeeld toont zeer goed aan dat de fietsvergoeding financieel stimuleert, niet alleen voor de grotere afstanden maar ook voor de dagelijkse korte afstanden. Wie bijvoorbeeld 30 km van het werk woont en tweemaal per week met de fiets komt, geniet al gauw van een netto vergoeding van 110,4€ per maand (0,23€ x 60 kilometer heen en terug x 2 dagen per week, x 4 weken per maand). Ook voor wie dicht bij het werk woont of een stuk met de fiets aflegt, bijvoorbeeld 5 km enkel, levert dat een mooie extra op. Wie twee dagen per
week naar het werk fietst, ontvangt 18,4 €fietsvergoeding; op jaarbasis levert dat +/- 220 EUR netto op.

Over het onderzoek – Het Europe LTD onderzoek is een bevraging van honderd werkgerelateerde aspecten relevant voor tevredenheid, motivatie, betrokkenheid en engagement van medewerkers. Het onderzoek wordt in België sinds 2009 jaarlijks afgenomen onder de naam NV België, en dit bij 2.500 Belgische werknemers. Omwille van zijn internationale groei heeft SD Worx deze studie sinds 2017 uitgebreid naar Duitsland, Frankrijk, Nederland, Oostenrijk en het Verenigd Koninkrijk. Het gaat telkens om 500 werknemers.
De steekproef is representatief voor de specifieke lokale arbeidsmarkten en heeft eenzelfde samenstelling volgens statuut (arbeiders, bedienden en ambtenaren), geslacht, regio, werkregime, taal, diploma en organisatiegrootte als die van de actieve arbeidspopulatie in de betrokken landen.