Sinds 1 juni 2019 zijn de mogelijkheden om ouderschapsverlof op te nemen uitgebreid en zijn de voorwaarden ook flexibeler. Ondanks het feit dat de nieuwe regeling amper vijf maanden actief is, kan het al een succes genoemd worden: meer werknemers kiezen voor 1/10e ouderschapsverlof. Daarnaast blijven ook meer mannen thuis voor de kinderen. 

Ouderschapsverlof is naast palliatief verlof en verlof voor medische redenen één van de thematische verloven waar medewerkers gebruik kunnen van maken. Een specifieke voorwaarde voor het ouderschapsverlof is dat dit moet ingaan vooraleer het kind 12 jaar is. Vandaag neemt gemiddeld 2% van de medewerkers in bedrijven ouderschapsverlof. Dit cijfer bleef de voorbije vijf jaar stabiel.

Het verschil tussen arbeiders en bedienden is minimaal. Van de bedienden zien we gemiddeld 2,1% deze vorm van verlof opnemen, terwijl dit bij arbeiders gemiddeld 1,9% is. “Bij bedienden is er de laatste vijf jaar weinig verschuiving, maar we zien elk jaar steeds meer arbeiders die ook van dit statuut gebruik maken. In 2015 was dit nog 1,68% (een stijging van maar liefst 13,7%!)”, vertelt Tim De Troch, Director HR Business bij Attentia.

Flexibel ouderschapsverlof

Tot begin juni had de medewerker de keuze uit drie mogelijkheden: vier maanden voltijds verlof (en op te splitsen per maand), acht maanden halftijds blijven werken (telkens in periodes van minimaal twee maanden) of 4/5 werken gedurende twintig maanden. Deze periode kon je opsplitsen in blokken van vijf maanden.

Uit de cijfers van Attentia blijkt dat de meest populaire onderbreking nog steeds het voltijds ouderschapsverlof blijft. Maar liefst 53,38% van de medewerkers met kinderen onder de 12 jaar die dit jaar ouderschapsverlof nemen, kiest voor dit model. De populariteit stijgt zelfs ten opzichte van 2015 toen net niet de helft voor dit type koos. Ook 4/5 werken (1/5 ouderschapsverlof) kan de medewerkers bekoren: 38,95% blijft een dag thuis in de week om bij de kinderen te zijn. In vergelijking met het piekmoment (44,83% in 2016) is dit wel een daling.

Sinds juni 2019 kunnen medewerkers voor een vierde optie kiezen: per week een halve dag of per veertien dagen een volledige dag ouderschapsverlof. Opmerkelijk is het succes van deze nieuwe 1/10-verlofregeling. Hoewel deze mogelijkheid nog maar vijf maanden van kracht is, kiest toch al 4,28% van de medewerkers die ouderschapsverlof nemen voor deze regeling. Tim De Troch: “Het valt op dat het vooral mensen zijn die vroeger 4/5 werkten, die nu opteren om slechts een halve dag per week op te nemen. Bovendien merken we op dat in 2019 bijna 60% van de dagen van de 1/10de onderbreking op woensdag vallen. Veel ouders nemen nu dus enkel op woensdagnamiddag vrijaf om thuis te kunnen zijn bij de kinderen.”

Mannen benen bij

Wat de leeftijdscategorie betreft zijn het voornamelijk dertigers die ouderschapsverlof opnemen (4,7% binnen deze leeftijdscategorie). Bij medewerkers jonger dan 30 zien we een afname van 3,51 naar 1,12% en bij de groep veertigers zien we een grote toename van 1,62% tot maar liefst 2,6%. Mogelijke oorzaak is dat vrouwen hun eerste kind steeds vaker op latere leeftijd krijgen en ook de gemiddelde leeftijd van moeders bij de geboorte – ongeacht de geboorterang van het kind – stijgt. In 2018 was dat 30,7 jaar, zo blijkt uit cijfers van Stabel.

Uit de eigen cijfers leest Attentia verder dat er nog een groot verschil is tussen mannen en vrouwen. Vandaag zijn er nog steeds meer vrouwen die ouderschapsverlof nemen dan mannen: gemiddeld 2,65% tegenover slechts 1,72% van de mannelijke werknemers. “Toch zien we deze genderkloof in de laatste vijf jaar snel verkleinen. Bij de vrouwen zien we een sterke daling (van 3,06% in 2015 naar 2,65% in 2019) terwijl we bij de mannen een stijging waarnemen van bijna 20% (van 1,39% tot 1,72% in dezelfde periode)”, aldus Tim De Troch.

Kortere werkonderbreking nog niet populair

Naast de vierde optie om het ouderschapsverlof in halve dagen op te nemen, kan wie voltijds of halftijds werkt, het ouderschapsverlof nu ook voor kortere periodes aanvragen. De minimale duur van voltijds ouderschapsverlof gaat dan van een maand naar een week. Voor halftijds ouderschapsverlof kan de werknemer sinds juni per maand in plaats van per minimaal twee maanden kiezen.

Het gebruik van deze nieuwe mogelijkheid is nog niet ingeburgerd. Slechts 0,38% van alle werknemers die dit jaar ouderschapsverlof namen, koos voor de optie van één week. Het nemen van twee weken voltijds blijft beperkt tot 0.58% van alle werknemers.

“Werknemers die voltijds ouderschapsverlof nemen, doen dit meestal gedurende één maand. Bij 1/5 ouderschapsverlof wordt wel vaak een langere periode onderbreking genomen: een derde neemt dit op gedurende 5 maanden (dus hiermee wordt één maand ouderschapsverlof opgenomen), twee derde neemt dit over langere termijn op”, besluit Tim De Troch.

Bron: analyse van data die Attentia verzamelde bij 305.000 medewerkers van klanten.