Bedrijven met minstens twintig werknemers moeten tegen eind maart 2023 concrete afspraken rond het ‘recht op deconnectie’ te hebben vastgelegd in een CAO of een arbeidsovereenkomst. Uit onderzoek van partner in tewerkstelling en ondernemerschap Securex bij 1.364 werknemers blijkt dat 1 op 4 (25,8%) werknemers in België ervaart dat hun werkgever vaak verwacht dat ze buiten de uren werken. In die organisaties lopen de werknemers daardoor 4,8 keer meer risico op een burn-out. Opvallend: bij werknemers die er zélf voor kiezen om buiten de uren te werken, verlaagt het risico op burn-out met factor 2,6.

“Een concreet kader voor het recht op deconnectie zal absoluut het welzijn bij werknemers bevorderen, op voorwaarde dat er geen deconnectieplicht is voor iedereen. Elke werknemer radicaal verplichten om te deconnecteren kan een ongezond effect hebben”, waarschuwt Heidi Verlinden bij Securex.

In februari 2022 bereikte de federale regering met de arbeidsdeal een akkoord over nieuwe arbeidsmaatregelen, waaronder het ‘recht op deconnectie’: werknemers zouden het recht krijgen om na de werkuren niet meer voor hun werkgever bereikbaar te zijn. Nu dienen bedrijven met minstens twintig werknemers in België tegen eind maart 2023 concrete afspraken binnen het recht op deconnectie te hebben vastgelegd in een CAO of arbeidsovereenkomst.

In de laatste rechte lijn naar deze deadline brengt Securex het gedrag van werknemers en de verwachtingen van werkgevers inzake werk buiten de werkuren in kaart. Uit het onderzoek blijkt dat volgens 25,8% van de werknemers in België hun werkgever vaak verwacht dat zij ’s avonds of in het weekend werken.

Bijna 5 keer hogere kans op burn-out

Aan de hand van de Burn-out Assessment Tool van KU Leuven, bekeek Securex ook de link met het risico op een burn-out. In organisaties waar werkgevers impliciet verwachten of expliciet eisen dat werknemers buiten de werkuren doorwerken, is er een bijzonder negatief effect op hun burn-outrisico. De kans op burn-out in deze situatie ligt 4,8 keer hoger, met 18,2% van de werknemers die ernstig risico loopt. Bij werkgevers die dit niet vaak verwachten, leunt 3,8% van de werknemers dicht aan bij een burn-out. Het gevaar ligt het hoogst bij wie niet buiten de werkuren wil of kan werken terwijl dit toch impliciet of expliciet wordt verwacht. Het burn-outrisico verlaagt echter net bij werknemers die er zelf vrijwillig voor kiezen om regelmatig buiten de werkuren te werken. Zij lopen 2,6 keer minder risico op een burn-out.

Heidi Verlinden, research project manager bij Securex licht toe: “Het recht op deconnectie is een goede zaak en duidelijke praktische afspraken binnen een organisatie zijn nodig. Als werkgever een zeer strak deconnectiekader opleggen aan alle medewerkers zou echter nefast zijn voor het welzijn van een grote groep onder hen. Zo zijn er veel werknemers die graag werk- en privé-uren niet te allen tijde strikt gescheiden houden.”

Helft telewerkers deconnecteert niet

Het onderzoek van Securex geeft ook een beeld van in hoeverre de flink toegenomen groep van telewerkende werknemers deconnecteert. Meer dan de helft (55,2%) van telewerkers laat meldingen op de werktelefoon aanstaan buiten de werkuren; slechts 12,8% doet dit soms en 42,4% vaak tot altijd. De meeste (53%) telewerkers werken ook effectief buiten de werkuren: 17,1% beantwoordt e-mails of zakelijke gesprekken buiten de werkuren en 35,9% dat dat vaak tot altijd.

Heidi Verlinden geeft raad aan werknemers en werkgevers: “Wanneer een werknemer er zelf voor kiest om op het einde van de dag of week een aantal taken af te ronden, kan dat een gezonde keuze zijn. Zolang dit geen gewoonte wordt, want ook dan schaadt overdaad. Vrijwillig buiten de werkuren werken is dan een individuele beslissing die geen druk zou mogen leggen op collega’s om dit ook te doen. Het versturen van e-mails naar collega’s wordt dan ook best steeds uitgesteld tot binnen de algemeen geldende werkuren. Werkgevers sluiten op hun beurt dan weer best niet de server van de organisatie af op een vast uur. Dit ontneemt werknemers die dit willen de mogelijkheid om na de uren te werken, met aangetoonde nefaste gevolgen voor hun welzijn.”

Bron: de cijfers van dit onderzoek komen uit een online bevraging over verschillende HR-domeinen die Securex uitvoerde in 2021. De steekproef telt 1364 loontrekkende werknemers en is representatief voor de Belgische arbeidsmarkt op vlak van geslacht, statuut, en regio. Met telewerken wordt in deze context thuiswerk bedoeld, en dus niet vanuit een ander filiaal, onderweg of vanop een coworking locatie.  Het risico op burn-out werd gemeten met de Burn-out Assessment Tool, een instrument ontwikkeld door de KU Leuven.