Dit alles blijkt uit een studie van Tempo-Team, uitgevoerd door een onafhankelijk onderzoeksbureau bij een representatieve steekproef van 616 werknemers en 200 werkgevers. De studie peilde naar de relatie tussen onderwijs en de arbeidsmarkt, opleiding en de kansen om werk te vinden en te houden.

Volgens werknemers hebben hun oudere collega’s twee keer minder gelijke kansen in hun bedrijf en drie keer minder op de arbeidsmarkt, vergeleken met andere werknemers. De kansen van schoolverlaters liggen, opnieuw vergeleken met andere werknemers, 25% lager op de arbeidsmarkt. Het is duidelijk dat beide groepen het niet onder de markt hebben en dat in het licht van het verlengen van de pensioenleeftijd tot 67 jaar, oudere werknemers reden tot ongerustheid hebben wat hun werkzekerheid tot die leeftijd betreft.

Onderwijs bereidt slecht voor op arbeidsmarkt

De door Tempo-Team ondervraagde werkgevers en werknemers zetten investeren in onderwijs op de eerste plaats als maatregel om werk te creëren en werkzekerheid te verzekeren. Toch is het huidige onderwijs voor bijna 2 op 3 (60%) ondervraagde schoolverlaters en werknemers geen goede voorbereiding op de arbeidsmarkt. Maar liefst 70% van de werkgevers stelt dat schoolverlaters niet goed voorbereid zijn.

Voor 30% van de werknemers en de helft van de werkgevers is het opleidingsniveau te laag en onaangepast aan wat bedrijven nodig hebben. Vooral volgens oudere werknemers (45-54 jaar) is de kloof tussen arbeidsmarkt en onderwijs het diepst.

De remedies zijn gekend. Het onderwijs moet zowel voor werkgevers als werknemers in de eerste plaats meer praktijkgericht zijn, er moet meer ruimte komen voor praktijkstages, technische opleidingen moeten meer gepromoot worden en schoolverlaters moeten op school voorbereid worden op solliciteren en werk vinden.

“In de marge van deze studie deed Tempo-Team een poll bij werkgevers met de vraag of het secundair onderwijs grondig hervormd moet worden om beter aan te sluiten op de arbeidsmarkt. Maar liefst 85% van de Nederlandstalige en 71% van de Franstalige werkgevers is deze mening toegedaan. Toch mag de zwarte piet niet alleen naar het onderwijs doorgeschoven worden. Ook bedrijven kunnen meer inspanningen doen om door praktijkstages voor studenten, opleiding en begeleiding van jonge werknemers een brug te slaan naar het onderwijs”, aldus Philippe Melis van Tempo-Team. De studie bevestigt dit laatste: maar 1 op 3 bedrijven zegt het voorbije jaar meer kansen gecreëerd te hebben voor pas afgestudeerden en slechts 30% bood meer stages aan voor studenten.

Werknemers onvoldoende voorbereid op langer werken

Om de lacunes in het onderwijs op te vangen en werknemers toe te laten om langer aan de slag te blijven, is ruim 1 op 2 van de ondervraagde werknemers en werkgevers van mening dat er meer moet geïnvesteerd worden in opleiding en begeleiding. Bij oudere werknemers loopt dit op tot 60%. Er is echter nog werk aan de winkel: Slechts 1 op 3 werkgevers zegt het voorbije jaar meer kansen gecreëerd te hebben voor oudere werknemers.

Twee derde van de werknemers vindt dat werkgevers onvoldoende opleidingskansen geven. Meer dan de helft van de werkgevers stelt echter dat dit wel het geval is. 1 op 2 werkgevers stipt hierbij aan dat werknemers zelf meer initiatief moeten nemen voor extra opleidingen.

Amper 1 op 4 werknemers vindt dat hun management voldoende investeert in coaching, loopbaanbegeleiding en kennisoverdracht op de werkvloer. Ook hier is de helft van de werkgevers van mening dat dit wel het geval is.

Zowel werkgevers en werknemers zijn het er over eens dat de belangrijkste hindernissen voor een betere aanpak van opleiding door bedrijven, geld en tijdsgebrek zijn (50%). 40% van de werknemers voegt hieraan toe dat de werkgevers meer tijd moeten voorzien voor opleidingen én dat ze opleidingen buiten het bedrijf meer moeten terugbetalen.

Inzetbaarheid onder vuur

Het is niet goed gesteld met de inzetbaarheid van de werknemers. Meer dan de helft vindt dat ze niet gemakkelijk inzetbaar zijn voor een andere job. Werknemers hebben ook geen duidelijk beeld over hun professionele toekomst, noch op het vlak van de carrière, noch bij het bedrijf waar ze nu werken.

1 op 5 gelooft zelfs dat hun huidige job tussen nu en vijf jaar niet meer zal bestaan door automatisering en technologie. Slechts een minderheid van 30% trekt hieruit de conclusie dat men zich grondig zal moeten herscholen. “Uit de bevraging blijkt dat vooral oudere werknemers erg pessimistisch zijn over hun perspectieven om langer te werken. Zij worstelen het meest met de toenemende complexiteit en verandering van hun werkomgeving. Het verbaast dan ook niet dat vooral zij vragende partij zijn voor meer opleiding, loopbaanbegeleiding en coaching”, aldus Philippe Melis. Het belang hiervan wordt overigens bevestigd door alle ondervraagden. Zowel werkgevers (68%) als werknemers (75%) geven aan dat levenslang investeren in het aanleren van nieuwe vaardigheden, technieken en kennis de beste garantie bieden om werk te houden. De top-drie wordt vervolledigd met inzetten op loopbaanbegeleiding en coaching en loyaal zijn tegenover de werkgever.

Witte raven

Uit het onderzoek van Tempo-Team blijkt tenslotte dat de ‘ideale’ werknemer een mix is tussen een flexibele, sociale teamspeler met een hogere opleiding, doorgedreven specialisatie en technische ingesteldheid. De sectoren die de meeste kansen bieden op tewerkstelling zijn voor 68% van de werknemers en 73% van de werkgevers deze van de technologie, ICT, media- en internet gevolgd door de industrie.