Hoewel nog steeds minder mensen naar het werk trokken in 2021, registreerde de erkende externe preventiedienst Liantis het afgelopen jaar net meer (+2,11%) ernstige arbeidsongevallen dan in 2020 en 2019. Volgens experten speelt de krappe arbeidsmarkt een rol. “Door de krapte zijn heel wat mensen zonder of met weinig ervaring aan de slag gegaan. Dat vergroot de kans op een ernstig ongeval, hoewel de meeste arbeidsongevallen nochtans makkelijk te voorkomen zijn”, verklaart Bart Geerts teamleader arbeidsveiligheid bij Liantis naar aanleiding van de Werelddag voor veiligheid en gezondheid op het Werk (28 april).

In 2021 onderzocht de erkende externe preventiedienst Liantis 679 ernstige arbeidsongevallen bij Belgische werkgevers. Dat zijn arbeidsongevallen met dodelijke afloop of ongevallen die leiden tot een zwaar of blijvend letsel. In 2020 ging het om 665 ernstige arbeidsongevallen, een verschil van 2,11%. In 2019 – nog voor de coronacrisis en het thuiswerk – lag het aantal ernstige arbeidsongevallen op 664, ongeveer evenveel als in 2020. Het aantal arbeidsongevallen met een dodelijk afloop daalde in 2021 wel van 14 (2020) naar 8.

Meer dan zeven op de tien ongevallen (71,3%) in 2020 gebeurden met medewerkers die minder dan 5 jaar in dienst zijn. Dat is een lichte stijging ten opzichte van 2020. Opvallend is dat de helft daarvan (35,8%) tijdens het eerste werkjaar voorvalt. “Door de tekorten op de arbeidsmarkt, gingen er veel nieuwe, onervaren mensen aan de slag. We weten dat deze groep een grote kans loopt op een arbeidsongeval”, vertelt Bart Geerts, teamleader arbeidsveiligheid bij Liantis.

“Natuurlijk is het zo dat veel werkgevers geen andere keuze hadden dan mensen zonder of met weinig ervaring in te schakelen. De arbeidsmarktkrapte liet – en laat – hen daarin amper keuze. Daarom is het zo ontzettend belangrijk om aandacht te besteden aan een goed onthaalbeleid met voldoende aandacht voor veiligheid op de werkvloer. Enkel zo kunnen we het aantal ernstige arbeidsongevallen bij onervaren medewerkers zo veel als mogelijk reduceren.”

Ledematen vaakst gekwetst

De top drie van meest gekwetste lichaamsdelen bestaat uit de vingers, gevolgd door voeten of enkels en ten slotte handen en polsen. Daarbij gaat het in de meeste gevallen (73,3%) om breuken en brandwonden (11,5%).

“Heel vaak zijn breuken het resultaat van valpartijen. Een uitschuiver is snel gebeurd als je trappen, ladders en stellingen beklimt. Vaak willen medewerkers ook net snel werken om de zaak vooruit te helpen, maar dat doen ze natuurlijk beter niet. Heel veel van de ongevallen die we onderzochten, waren eigenlijk makkelijk te vermijden. Als we na zo’n ongeval in gesprek gaan met de betrokken medewerker, beseffen ze dat meestal ook zelf”, benadrukt Bart Geerts van Liantis.

Investeren in preventie loont

Wanneer een ernstig arbeidsongeval zich voordoet, zijn bedrijven en organisaties verplicht om dat te laten onderzoeken en zich te laten bijstaan, om ongevallen in de toekomst te vermijden. En dat lukt ook: “Bedrijven die na een arbeidsongeval investeren in arbeidsongevallenpreventie, hoeven we meestal geen tweede keer te bezoeken.” Van de 679 ongevallen in 2021, ging het 606 keer om een eerste ernstig voorval in dat bedrijf of organisatie. “Inzetten op preventie is dus een belangrijk aandachtspunt voor alle bedrijven”, aldus Geerts.