Twee derde van de zelfstandigen in België bevestigt dat ze best tevreden zijn over hun werk-privébalans. De factoren die de tevredenheid voeden zijn 1) dat ze hun werkuren zelf kunnen regelen en 2) dat ze iets doen wat ze graag doen. Mensen die eerst als loontrekkende aan de slag waren en pas later de stap naar zelfstandigheid zetten, zijn meest tevreden. Dat blijkt uit een grootschalig onderzoek van sociaal verzekeringsfonds ACERTA bij 2559 zelfstandigen.

Opvallend is, zelfstandigen die eerder al ervaring opdeden onder een ander statuut, zijn eerder tevreden over hun werk-privébalans dan wie altijd zelfstandig is geweest. Van de zelfstandigen die voorheen hebben gewerkt onder een ander statuut is bijna 70 % tevreden tot zeer tevreden, terwijl dit voor diegenen die onmiddellijk gestart zijn als zelfstandige slechts 60 % is. Het is zelfs zo dat naarmate iemand langer iets anders deed, de uiteindelijke tevredenheid als zelfstandige toeneemt. Zoemen we bijvoorbeeld in op de categorie die langer dan 20 jaar onder een ander statuut heeft gewerkt, dan is zelfs bijna 80 % tevreden tot zeer tevreden.

Els Schellens, Director Operations Starters en Zelfstandigen: “Vreemd is dat niet. Wie later de stap zet naar zelfstandigheid, heeft daar bewust over nagedacht. Zo iemand is per definitie ook al wat ouder, heeft al wat (meer) bagage, meer ervaring, weet al beter wat hij/zij waard is. Veel kans ook dat de kinderen al wat ouder zijn, als die er zijn, en ook dat maakt de werk-privébalans eenvoudiger in evenwicht te houden. Deze tevredenheid van ‘late’ zelfstandigen klopt trouwens met het beeld dat ACERTA via allerlei data en onderzoeken krijgt van 50-plussers: ondernemerschap bij 50-plussers zit in de lift.”

Plussen: doen wat je graag doet en je tijd zelf kunnen indelen

In 2018 zegt 66,5 % van de zelfstandigen tevreden tot uiterst tevreden te zijn over de balans werk-privé. Daarmee scoort de tevredenheid van zelfstandigen op hetzelfde niveau als twee jaar eerder: in 2016 kwam de enquête van ACERTA uit op 68,8 %. Wat voedt die tevredenheid? De motivator die het vaakst wordt genoemd is het feit dat je als zelfstandige kan doen wat je graag doet. Scoren ook hoog: je eigen tijd kunnen indelen, eigen baas zijn en de waardering die je als zelfstandige van klanten krijgt. De vrijheid om de eigen tijd te kunnen indelen, staat het vaakst op nummer één (38,1 %).

Verlanglijstje: minder uren, minder administratie

“Toch is het – uiteraard – niet allemaal rozengeur en maneschijn”, relativeert Els Schellens ook meteen. “Natuurlijk zijn er hindernissen waar zelfstandigen tegenaan lopen. Neem de fel geapprecieerde vrijheid om de eigen tijd te kunnen organiseren. Daartegenover staat dat zelfstandigen van zichzelf toch ook moeten vaststellen dat ze meer uren doen dan goed is voor de juiste balans werk-privé.” 71,5 % van de zelfstandigen erkent in dat geval te zijn, bij 45,1 % is het zelfs valstrik nummer één. Financiële zorgen zijn ook een pretbederver. En de extra administratie die bij het zelfstandigenstatuut komt kijken, is nog zo een niet te onderschatten minpunt: 62,3 % ziet daar bijzonder tegenop.

Gemiddeld genomen presteert een ontevreden zelfstandige bijna 54 uur. Hij boet dan ook vooral in op quality time met het gezin, vrienden of zichzelf.

Vanaf 10 werknemers vindt zelfstandige meer rust

Van administratie gesproken, we zien ook dat de volgende stap van veel zelfstandigen, die naar de rol van werkgever, de balans werk-privé weer bedreigt. Verrassend is dat niet: een of meerdere werknemers vergroten de administratieve en de financiële druk op de zelfstandige. Toch mogen we blijkens de enquête vaststellen dat eenmaal de kaap van 10 werknemers genomen, de werkgever weer meer rust vindt. Els Schellens: “Wellicht heeft dat de maken met het feit dat dan ook de stap naar een bredere bedrijfsstructuur wordt gezet, bijvoorbeeld met een hr-verantwoordelijke erbij. Als zelfstandige op tijd experts inschakelen en verantwoordelijkheden delegeren, komt de ervaring van het evenwicht werk-privé zeker ten goede.” Is er een one, dan helt de balans meestal over in het nadeel van de privé. Opvallend is dat zelfstandigen die ontevreden zijn over hun werk-privébalans voor 38,6 % ontevreden zijn over hun werk en voor 56 % voor hun privé. Maar ook aan de privékant kunnen hulplijnen worden ingeroepen. Zo kan, bijvoorbeeld met dienstencheques, een deel van de huishoudelijke taken worden uitbesteed waardoor ook die druk kan worden verlicht.

Over de cijfers – De analyse en vaststellingen gebeurden op basis van een survey bij 2.559 zelfstandigen in België die werd afgenomen in maart 2018.