Meer dan de helft van de vrouwelijke werknemers (55%) zegt al geconfronteerd te zijn geweest met ongepast gedrag op het werk; terwijl ook 25% van hun mannelijke collega’s hetzelfde zegt. In navolging van de #MeToo-beweging en een groeiende aandacht voor deze problematiek deed StepStone een studie met meer dan 5000 Belgische werknemers over ongepast en seksueel grensoverschrijdend gedrag op het werk. De Belgische jobsite wil de voorvallen, de betrokken partijen en de bijbehorende gevoelens in kaart brengen om het bewustzijn over dit gevoelige en belangrijke onderwerp te versterken.

Op de vraag of ze het gevoel hadden dat ze al geconfronteerd werden met ongepast gedrag op het werk, bevestigde 40% van alle respondenten deze stelling. Opgedeeld merken we dat 55% van de vrouwelijke collega’s zich zo voelde, terwijl dit voor mannelijke werknemers 25% was.

Hoogleraar arbeidsgeneeskunde aan de KU Leuven Lode Godderis geeft toelichting: “Het wetenschappelijk verwachte genderverschil in ongewenst gedrag op het werk, waarbij vrouwen merkbaar meer grensoverschrijdend gedrag op het werk zouden melden dan mannen, lijkt hier niet te worden bevestigd. Dit kan een gevolg zijn van het feit dat steeds meer bewijzen en getuigenissen worden gedeeld die erop wijzen dat een man evenzeer slachtoffer kan zijn van ongewenst gedrag. Dit maakt dat mannelijke werknemers zich misschien meer bewust zijn van andere voorvallen en dit niet langer verbergen.”

Wat betreft de respondenten die geconfronteerd worden met grensoverschrijdend gedrag, zei 80% van de deelnemers dat men aanstoot nam aan het gedrag. Het verschil tussen mannen (70%) en vrouwen (82%) was hier minder groot.

Er waren geen significante verschillen tussen Nederlandstalige, Franstalige of anderstalige collega’s met betrekking tot bovenstaande resultaten – dit kwam uiteindelijk neer op minder dan één procentpunt verschil.

Wat zijn de meest voorkomende vormen van grensoverschrijdend gedrag?

De meest voorkomende vormen van grensoverschrijdend gedrag op het werk waren voor iedereen opmerkelijk gelijk – ongeacht taal of geslacht:

• 49% werd al geconfronteerd met dubbelzinnige opmerkingen op het werk
• 47% met frequente ongepaste grappen
• 34% met ongewenst fysiek contact.

Een interessant verschil kan worden opgemerkt met betrekking tot opmerkingen over iemands uiterlijk. Vrouwelijke werknemers werden vaker geconfronteerd met opmerkingen over hun eigen uiterlijk (43%), terwijl dit voor hun mannelijke tegenhangers 16% was. Het aantal opmerkingen over het uiterlijk van een collega (en dus niet over het eigen uiterlijk) was vergelijkbaar met 30% voor zowel mannen als vrouwen.

Maar wie heeft deze vormen van gedrag begaan? In bijna de helft van de gevallen was het een collega in het team van het slachtoffer (46%). Ten tweede en ten derde zien we dat de manager van de persoon (37%) & een collega in een ander team (35%) ook werden genoemd.

2 op de 3 Belgische slachtoffers konden op het werk niet over het voorval praten

Wat betreft de communicatie over een incident van grensoverschrijdend gedrag lijken de respondenten minder geneigd om dit aan de juiste partijen op het werk te melden. Slechts 15% zou er met hun manager of HR-afdeling over praten, terwijl 30% wel met een collega sprak.[2]

“Geweldloos kunnen spreken is een cruciale stap in het voorkomen van ongewenst gedrag. Daarom is het belangrijk dat je je grenzen kunt aangeven. Het feit dat we er niet over kunnen spreken, maakt ook dat het aantal gevallen hoog blijft.”, verduidelijkt professor Godderis.

Echter, 33% kon erover praten, maar niet op het werk, en 34% zei dat ze helemaal niet konden spreken. Dit komt erop neer dat 67% niet op het werk kon spreken over zo’n incident.

Verdere analyse van de data toont slechts één significant verschil tussen mannelijke of vrouwelijke werknemers. Het lijkt erop dat mannelijke werknemers minder geneigd zijn om er op het werk over te praten (68%), terwijl dit voor vrouwelijke collega’s 65% was.

Opgedeeld per taal zien we dat Nederlandstalige medewerkers meer geneigd zijn om de relevante afdelingen en personen op het werk aan te spreken. Uit de resultaten blijkt dat 16% van hen een dergelijk voorval aan hun manager of HR zou melden, tegenover 13% van de Franstaligen.

Dezelfde trend geldt voor het praten met een collega, waar 33% van de Nederlandstaligen dit zou doen, tegenover slechts 27% van de Franstaligen. Bovendien zou “slechts” 63% zich niet uitspreken op het werk, tegenover een beduidend hogere 70% van de Franstalige collega’s.

Bedrijven proberen het beter te doen & het probleem aan te kaarten

In de afgelopen 12 maanden (januari 2019-december 2019) heeft 18% van de Belgische werknemers de mogelijkheid gehad om toegankelijke trainingen of begeleiding te volgen over passend gedrag op het werk. Voor 1 op 3 van hen was dit de eerste keer dat hun bedrijf een dergelijke opleiding gaf. In totaal vond 80% van de werknemers deze opleiding of begeleiding op het werk noodzakelijk.

Professor Godderis onderstreept de belangrijke rol van bedrijven: “Ondanks de #metoo campagne blijft grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer zeer gangbaar. Dit geeft de noodzaak aan van het opzetten van een specifiek beleid in bedrijven en een plan om dit op de werkvloer te implementeren. De aanwezigheid van een beleid is niet voldoende, bedrijven moeten het opvolgen.”

Professor Godderis voegt daar ook aan toe: “Ik raad HR-medewerkers aan om in hun feedback een compassievolle communicatietechniek te gebruiken, die begint met het praten over de feiten (of: wat men kan waarnemen), gevolgd door het uiten van de waargenomen gevoelens. Vervolgens kan de medewerker de noden verwoorden en het verzoek aan de medewerker formuleren”.

Bron & Methodologie: onder ongepast, grensoverschrijdend gedrag begrijpt StepStone het gedrag van iemand op het werk waardoor je je ongemakkelijk of onaangenaam voelt. Zowel fysiek als psychologisch/verbaal zijn van toepassing. Met betrekking tot de demografische spreiding hebben we 5019 Belgische werknemers en werkgevers ondervraagd, waarvan 50% mannen versus 49% vrouwen; 39% Nederlandstalig versus 50% Franstalig en 11% Engelstalig. De gegevens werden verzameld van december 2019 tot januari 2020. Belangrijke opmerking: Deze gegevens tonen een momentopname van de situatie van voor de Covid-19-crisis en het toegenomen thuiswerk, en werden verzameld in december 2019-januari 2020. De resultaten kunnen dus verschillen sinds deze impactvolle periode sinds maart, maar geven wel een beeld van de professionele situatie vóór de crisis.