Belgische werkgevers staan kritisch tegenover de aangekondigde maatregel rond afschaffing van ziektebriefjes voor één ziektedag. Bijna 6 op de 10 (55,8%) bedrijven van meer dan vijftig werknemers, waarop de maatregel betrekking heeft, is resoluut tegen de maatregel. Algemeen menen 3 op 4 (76%) werkgevers dat de afschaffing zal leiden tot meer korte afwezigheden. Dat blijkt uit een brede werkgeversbevraging van Securex. Bovendien blijkt dat de invoering van de nieuwe maatregel voor een radicale verandering zal zorgen gezien meer dan 8 op 10 (83,5%) van de betrokken grotere bedrijven momenteel altijd een ziektebriefje vraagt bij één ziektedag.

Begin juni kondigden de bevoegde federale ministers Vandenbroucke en Dermagne een maatregel aan waarbij werknemers van ondernemingen van meer dan 50 werknemers maximum drie keer per jaar één dag wegens ziekte afwezig kunnen zijn zonder daarvoor een ziektebriefje te moeten indienen.

Uit de recente werkgeversbevraging van Securex blijkt dat deze maatregel bij ondernemingen van meer dan vijftig werknemers lauw tot slecht wordt onthaald. Zo is 55,8% van deze grotere bedrijven resoluut tegen de afschaffing van het ziektebriefje voor één ziektedag. Slechts 1 op 5 (19,7%) van hen is bereid om deze maatregel te accepteren en 1 op 4 (24,5%) zegt de maatregel misschien te willen toestaan. Bij de grotere bedrijven die minstens 25% arbeiders tellen, blijft de bereidheid zelfs steken op 8,8%.

Grote vrees voor misbruik

De overgrote meerderheid van werkgevers verwacht zich aan misbruik van de maatregel. Zo geloven 3 op 4 (76%) werkgevers, ongeacht hun aantal werknemers, dat de afschaffing van een ziektebriefje voor ziekteafwezigheid van één dag zal leiden tot meer afwezigheden van één dag. Slechts 1 op de 10 (11,6%) werkgevers meent dat de maatregel niet zal leiden tot meer afwezigheden van één dag.

Elisabeth Van Steendam, manager wellbeing bij Securex: “Securex toonde eerder aan dat er doorgaans weinig misbruik is bij ziekteafwezigheid1. Het risico op misbruik is wel lager in omgevingen waar de nadruk ligt op vertrouwen en niet op controle. Een belangrijk verschil ligt in de verbondenheid en het engagement die de werknemer voelt met zijn werkgever en zijn job. Het is mogelijk dat er wel meer afwezigheden van één dag zullen zijn, maar ook minder afwezigheden van meerdere dagen, want zonder ziektebriefje zullen meer mensen al na één dag terug aan de slag gaan.”

Uit de reacties van ondervraagde ondernemingen blijkt dat velen van hen verwachten dat werknemers vooral op maandagen en brugdagen beroep zullen doen op een “attestvrije ziektedag” waarvoor geen verantwoording nodig is.

Elisabeth Van Steendam weerlegt dit: “Uit onderzoek blijkt dat er niet meer misbruik is op maandag of vrijdag. Werkgevers gaan best consequent en constructief om met ziekteafwezigheden, op basis van duidelijke afspraken waarbij dialoog belangrijk is. Laat ziekte bijvoorbeeld melden via een telefoontje met de leidinggevende, en niet via een sms of email. Het is goed om van bij het begin van de afwezigheid persoonlijk contact te hebben.”

Radicale omschakeling nodig

Vandaag verplicht meer dan 8 op 10 (83,5%) van de bedrijven met minstens 50 werknemers hun personeelsleden om altijd een ziektebriefje in te dienen wanneer zij één dag uit zijn door ziekte. Bij minder dan 1 op 10 (8,7%) wordt dit nooit gevraagd. Een verplichting is minder vaak (69,2%) aan de orde in de regio Brussel, waar grotere bedrijven doorgaans meer bedienden tewerkstellen. Vooral grotere bedrijven met meer dan een kwart arbeiders in dienst verplichten systematisch het ziektebriefje voor één dag ziekteafwezigheid (9 op de 10 – 90,7%).

De nieuwe maatregel zal dus een fikse omschakeling vereisen bij de grotere bedrijven in België. Volgens Elisabeth Van Steendam kan dit een impuls geven om nog meer in te zetten op de motivatie van werknemers: “De maatregel staat haaks op een controlerend HR-beleid, dat net de kans op misbruik verhoogt. De afschaffing van een ziektebriefje voor één dag is een kans om medewerkers een constructief signaal te geven van vertrouwen, verbondenheid en verantwoordelijkheid dat tot een win-winsituatie leidt.”

Evenmin draagvlak bij kleinere bedrijven

De federale regering kondigde ook al aan dat de maatregel één jaar na invoering zal worden geëvalueerd en mogelijks worden uitgebreid naar minder grote ondernemingen vanaf 20 werknemers. In de werknemersbevraging van Securex geven 8 op 10 (79,6%) bedrijven van 20 tot 50 werknemers alvast aan dat ze niet bereid zijn om de bewuste maatregel in te voeren. Slechts 9,5% toont wel bereidheid. Net zoals bedrijven met meer dan vijftig werknemers, vragen ook 8 op 10 (82,8%) bedrijven met 20 tot 50 werknemers momenteel altijd om een ziekteattest in te dienen in het geval van één dag ziekteafwezigheid.

Bron: deze bevraging werd door Securex uitgevoerd bij 1.105 werkgevers in Vlaanderen, Wallonië en Brussel. De bevraging liep van 30 juni tem 12 juli 2022. De respondenten vertegenwoordigen ondernemingen in België met een werknemersbestand dat varieert van 1 tot meer dan 1.000. 28,1% van de respondenten betrof een onderneming met meer dan 50 werknemers; 20% van de respondenten een onderneming van 20 tem 50 werknemers.