Aan de vooravond van allerzielen rapporteert IDEWE, de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk, een forse stijging in het aantal oproepen voor opvang na schokkende gebeurtenissen op het werk (+70% in de periode 2017-2019). Dit betekent niet dat er zich meer schokkende gebeurtenissen voordoen, maar duidt op een positieve trend: werkgevers hebben steeds meer aandacht voor het mentaal welzijn van hun medewerkers. Samen rouwen met collega’s, wanneer een werknemer overlijdt, is daar een goed voorbeeld van.

In 2019 deden 215 werkgevers een beroep op IDEWE voor bijstand na een schokkende gebeurtenis. Dat zijn er een pak meer dan in voorgaande jaren (125 in 2017, 175 in 2018). De verklaring voor deze opmerkelijke stijging is te vinden in het feit dat steeds meer werkgevers (68% in 2019) aandacht hebben voor het mentale welzijn van hun werknemers. Rouw valt onder de privé-situatie van een werknemer. In principe heeft de werkgever daarmee niets te maken. Toch voorziet de welzijnswet in een verantwoordelijkheid voor de werkgever om een redelijke inspanning te doen om de negatieve weerslag van persoonlijke factoren op het werk te milderen.

De boodschap brengen dat een werknemer gestorven is, is één van de moeilijkste opdrachten waar een werkgever mee geconfronteerd kan worden. Die ene juiste manier om dit gesprek te voeren en het rouwproces mee op te volgen bestaat niet. Rouw en verdriet vragen vooral om nabijheid en zorgzaamheid van de leidinggevende, om ‘er’ te zijn,. Twee belangrijke zaken die door de huidige coronamaatregelen quasi-onmogelijk zijn, omdat fysieke afstand noodzakelijk is. Hoe kan je als leidinggevende toch nabij zijn en contact maken met de medewerkers wanneer gepaste afstand gevraagd wordt? Dat is de huidige uitdaging in deze crisis.

Als we een schokkende gebeurtenis, zoals het overlijden van een collega, meemaken, dan heeft dit een grote impact op onze gevoelstoestand waarbij we als het ware door ons basisniveau van energie en draagkracht zakken. “In dat geval helpt vooral sociale steun”, verduidelijkt Hilde De Man, verantwoordelijke discipline psychosociaal welzijn bij IDEWE. “Met niemand er over praten remt het herstel. Maar praten moet ook niet worden geforceerd. Niemand houdt het vol om constant met een schokkende gebeurtenis bezig te zijn. Ons organisme zal er naar streven om op een gedoseerde manier met de pijn om te gaan, zodat die nog net te dragen is. Herstel en verwerken kenmerkt zich door de afwisseling van herbeleven, als een filmfragment dat altijd opnieuw wordt afgespeeld, en wanneer nodig even weer te ontkennen en weg te duwen of afleiding te zoeken. Deze afwisseling hebben we nodig om het verlies geleidelijk een plaats te geven.”

Vijf tips en adviezen die werknemers kunnen helpen bij het overlijden van een collega:

• Breng de collega’s op de hoogte van het overlijden. Door de coronacrisis worden we gedwongen om bewuster na te denken over de manier waarop we de boodschap brengen. Eén van de criteria die meegenomen kan worden bij het maken van deze keuze, is dat het belangrijk is om na het brengen van het slechte nieuws, ruimte te maken om de emoties op te vangen. Medewerkers fysiek samenbrengen is nu complexer dan ooit. Indien dit niet mogelijk is, kan men overwegen om een moment in te lassen via een online-tool.
• Geef medewerkers zelf de kans om info en/of praktische aandachtspunten aan te brengen. Actief deelnemen aan de verschillende acties of het geven van betekenis door iets persoonlijks te kunnen bijdragen, helpt de betrokkenen om de situatie beter te doorwerken.
• Geef aan dat het normaal is dat men zich bij een verlies van een collega anders, slecht, verward, emotioneel voelt. Sta collega’s toe te huilen.
• Denk na over het beleid bij een begrafenis en hoe men kan rouwen binnen de organisatie. Ga na of het mogelijk is dat collega’s de afscheidsceremonie kunnen meevolgen via livestream. Leg een rouwregister op een bepaalde plaats waarin medewerkers hun medeleven kunnen uiten of maak zelf een elektronisch rouwregister waar de collega’s iets kunnen aan toevoegen, organiseer een formeel herdenkingsmoment en/of bespreek wie naar de begrafenis kan/mag, bespreek hoe je met de werkplek van de overleden collega omgaat….
• Contacteer collega’s die een nauwe relatie hadden met het slachtoffer en wissel informatie uit met de familie en naasten. Betuig hierbij je medeleven.

Vergeet niet te zorgen voor jezelf

De coronacrisis is een lange en onzekere periode die veel stress en angst met zich meebrengt. Het vraagt veel energie van leidinggevenden om hun team mee te ondersteunen om zich voortdurend te moeten aanpassen aan nieuwe en ook voor hen onbekende situaties. Daarnaast ook nog eens geconfronteerd worden met het verlies van een collega maakt deze periode extra belastend. “Om er goed te kunnen zijn voor je team en je collega’s is het ook belangrijk om naast het zorg dragen voor anderen ook tijd te nemen om te zorgen voor jezelf,” weet Hilde De Man. “Tank even bij tijdens het weekend, praat bij met je eigen dierbaren, laat je eigen kwetsbaarheid zien als teken van kracht en verbinding en zoek zelf hulp en steun wanneer je het even niet meer trekt.”

Bron: IDEWE