Digitalisering en duurzaamheid zijn niet meer weg te denken uit de bedrijfsstrategie en het beleid van Vlaamse ondernemingen. 31% van de Vlaamse bedrijven verkoopt in 2025 producten of diensten online, dat is een verdubbeling ten opzichte van 2018. Daarnaast investeerde 69% van de Vlaamse ondernemingen de afgelopen drie jaar in digitalisering en 79% nam tenminste één duurzaamheidsmaatregel. De helft van de ondernemingen ondernam zelfs meerdere acties.

Dat blijkt uit het nieuwe rapport van de Ondernemingsenquête van de SERV|Stichting Innovatie & Arbeid. Zowel digitalisering als duurzaamheid krijgen apart veel aandacht binnen de Vlaamse be-drijven. Toch versterken de twee elkaar niet, meer digitale technologie blijkt weinig invloed te hebben op het behalen van duurzaamheidsdoelstellingen.

Stijn Gryp, voorzitter SERV: “Digitalisering en duurzaamheid krijgen steeds meer belang in het Vlaamse ondernemerslandschap. Vooral bij kleine bedrijven stijgt het digitale aanbod enorm en zo goed als alle bedrijven werken aan duurzaamheidsmaatregelen. Daarnaast worden werknemers in grote mate betrokken of geconsulteerd bij deze vernieuwingen. Dat resulteert in meer opleiding en vorming op de werkvloer en in sommige sectoren een hogere tewerk-stelling. Inzetten op deze 2 aspecten heeft duidelijk een positieve impact op beide partijen.”

Ondernemingsenquête 2025

Sinds 1998 peilt de SERV|Stichting Innovatie & Arbeid om de drie jaar via een grootschalige tele-fonische enquête naar actuele thema’s bij Vlaamse ondernemingen. In 2025 zitten opleiding, digi-talisering, duurzaamheid, innovatie en werklast in de scope. In het tweede rapport dat nu ver-schijnt zoomen we in op het belang van digitalisering en duurzaamheid in Vlaamse bedrijven. Welke investeringen doen de bedrijven, wat zijn de effecten ervan en voelen ze een impact? Daarnaast werd onderzocht of aanpassingen rond digitalisering en duurzaamheid samen voor-komen en of ze elkaar versterken.

Digitale component onmisbaar

Er is een verdubbeling van het digitale aanbod bij Vlaamse ondernemingen sinds 2018 (van 16% naar 31% in 2025). Vooral kleine bedrijven nemen grote stappen vooruit. Ook blended services, waarbij er sprake is van zowel fysiek als digitaal contact, kennen een stijging in het bijzonder voor het onderwijs en de overheid. Door de groei van het digitale aanbod worden ook forse investe-ringen gedaan. 69% investeerde in aangepaste software en 48% in ERP (Enterprise Resource Planning). Ondanks de populariteit wordt er minder in Artificiële Intelligentie geïnvesteerd (20%). Hoewel er ruim wordt ingezet op digitalisering heeft maar de helft van de kleinere bedrijven (1-9 werknemers, 70% bij 10-49 werknemers) een formeel cyberveiligheidsbeleid dat is opmerkelijk en vraagt om verbetering.

Uitgesproken digitaliseringsgolf bij ondernemingen zonder winstoogmerk

Digitalisering heeft een uitgesproken impact op de Vlaamse bedrijven. 71% wijzigde de werkprocessen en ruim de helft (54%) organiseert opleidingen over de digitalisering binnen het bedrijf. Voornamelijk binnen de quartaire sector is er duidelijk een digitaliseringsgolf aan de gang. Deze sector met ondernemingen zonder winstoogmerk zag zelfs een toename van de tewerkstelling ten gevolge hiervan. Werknemers worden in alle sectoren in hoge mate betrokken (45%) of geconsulteerd (29%) bij beslissingen rond digitalisering.

Regels rond duurzaamheid duidelijker dan gedacht

Het behalen van duurzaamheidsdoelstellingen is voor de Vlaamse ondernemingen een prioriteit. 79% van de bedrijven nam de afgelopen drie jaar minstens één maatregel. Meestal gaat het om hergebruik van afval en restproducten (45%), aanpassingen in mobiliteit of logistiek (44%) en bijna 1 op 4 paste het product of dienst aan, gezien de grote impact hiervan is dat opmerkelijk. Hoewel onduidelijkheid over regelgeving een vaak gehoorde hindernis is, ervaart 64% van de bedrijven hier geen problemen mee. Er blijkt geen verband te zijn met het duidelijk vinden van de regelge-ving en het nemen van duurzaamheidsmaatregelen.

Vlaamse ondernemingen zijn bekommerd om duurzaamheid

Uit de enquête blijkt een positief verband tussen het belang dat ondernemingen aan duurzaamheid hechten en de acties die ze ondernemen. Hoe belangrijker het bedrijf duurzaamheid vindt, hoe meer acties zoals: aanpassen van werk-of productieproces, herontwerp van product of dienst en analyse van de toeleveringsketen, op poten worden gezet. Vier op vijf ondernemingen doet minstens één duurzaamheidsaanpassing, 21% onderneemt geen actie. De meeste Vlaamse be-drijven doen dus belangrijke inspanningen om duurzaamheidsdoestellingen te behalen. Voor de grootste bedrijven (200+ werknemers) heeft dat een eerder positief effect op de tewerkstelling. Ook voor opleiding ervaren ze een duidelijk effect, 64% biedt hiervoor opleiding aan.

Geen versterkend effect

In tegenstelling tot wat vaak wordt verwacht is er voor de Vlaamse ondernemingen geen sprake van een versterkend effect tussen digitalisering en duurzaamheid (twin transition). Het zijn elk op zich belangrijke aspecten voor de Vlaamse bedrijven, maar het gaat eerder om twee gescheiden bedrijfsstrategieën. Acties rond het ene thema leiden niet automatisch tot acties bij het andere. Dat neemt niet weg dat zowel digitalisering als duurzaamheid vandaag een groot gewicht hebben in de Vlaamse ondernemingen. Beiden hebben een belangrijke invloed op onze economie en samenleving in brede zin, maar duurzaamheidsacties hebben niet noodzakelijk een digitale com-ponent en digitalisering wordt ook buiten een duurzaamheidskader ingezet.

Bron: SERV