Het kort ziekteverzuim (minder dan 30 dagen afwezigheid) nam vooral toe tijdens de drie eerste coronagolven. Ook het langdurig ziekteverzuim (langer dan 30 dagen) blijft stijgen. Verwacht wordt dat de cijfers in de toekomst zullen blijven stijgen. Met een innovatief en multidisciplinair traject wil Attentia medewerkers die langdurig ziek zijn helpen bij een succesvolle terugkeer naar het werk.

Uit de cijfers van Attentia blijkt dat tussen januari 2019 en oktober 2021 het aantal zieke medewerkers op de korte termijn is toegenomen. Zo steeg het globale percentage kort ziekteverzuim in oktober 2021 tot 4,02 procent, terwijl dat percentage bij de start van de metingen in januari 2019 3,48 procent bedroeg.

Ook het aantal langdurig zieken is de afgelopen twee jaar gestegen. In januari 2019 was 1,75 procent tussen een maand en een jaar afwezig wegens ziekte. In oktober 2021 was dit 2,13 procent. Voor de werknemers die meer dan een jaar ziek waren, lag het percentage in januari 2019 op 2,92 procent. In oktober 2021 steeg dit tot 3,31 procent.

Over het algemeen is het ziekteverzuim de voorbije twee jaar dus nog gestegen. Het kort verzuim ligt bij jongeren ook iets hoger dan bij de oudere professionele bevolking. Bij oudere medewerkers, van 50 tot 69 jaar, zien we dan weer een grote stijging in het aantal langdurige afwezigheden. Nog volgens de cijfers zijn vrouwen 2 keer meer langdurig ziek dan mannen, en zijn arbeiders 2 keer meer langdurig ziek dan bedienden.

Coronapandemie beïnvloedt het ziekteverzuim

“Er is een duidelijke link te zien tussen het stijgend kort ziekteverzuim en de coronabesmettingsgolven”, zegt preventieadviseur, arbeidsarts en disability manager bij Attentia Elisabeth Pete. “Deze trend hadden we uiteraard wel verwacht. Daarnaast merken we dat er op diezelfde momenten ook een stijging is in het aantal langdurig zieken. Het is dus duidelijk dat de pandemie een stevige impact heeft op het absenteïsme op de werkvloer. De psychosociale gevolgen worden ook duidelijker.”

Vandaag zijn er in België ongeveer 500.000 mensen langdurig arbeidsongeschikt, meestal omwille van psychosociale klachten zoals stress en burn-out, en arbeidsgerelateerde spier- en skeletaandoeningen. Attentia verwacht dat deze stijgende trend zal blijven aanhouden. “De pandemie heeft niet alleen grote gevolgen voor de lichamelijke gezondheid, maar ook voor de geestelijke gezondheid van de Belgische bevolking, en deze laatste factor heeft zijn hoogtepunt nog niet bereikt”, voorspelt Elisabeth Pete.

De druk op zowel werknemers als werkgevers neemt toe

Intussen wil de regering de strijd met langdurig absenteïsme aangaan. Zo zullen werkgevers van bedrijven met meer dan 50 medewerkers sneller verantwoordelijk gesteld worden voor hun langdurig zieken. Vanaf 2022 zullen ze een verantwoordelijkheidsbijdrage moeten betalen wanneer ze met een bovengemiddeld aantal arbeidsongeschikte medewerkers zitten. Dit bedrag bedraagt 2,5 procent van de loonmassa gedurende een kwartaal.

Zieke medewerkers kunnen dan weer 2,5 procent van hun uitkering verliezen indien ze na 10 weken de vereiste vragenlijst van het ziekenfonds niet invullen.

Multidisciplinaire aanpak nodig

“De beslissingen van de regering zijn vrij rationeel wanneer men bedenkt dat hoe langer medewerkers afwezig zijn van het werk, hoe minder waarschijnlijk het is dat zij naar hun oude baan terugkeren. Het is daarom van het grootste belang vroegtijdige en adequate maatregelen te nemen”, zegt Elisabeth Pete. Daarom wil Attentia werkgevers en medewerkers ondersteunen om te werken aan een betere re-integratie op de werkvloer. Er wordt een multidisciplinair project opgezet om langdurig zieke medewerkers te helpen. “Voor ons is het erg belangrijk om op het juiste moment in te grijpen wanneer iemand uitvalt”, zegt Elisabeth Pete. “Wanneer iemand langdurig ziek dreigt te worden, zijn de eerste weken cruciaal om echt langdurig verzuim te vermijden. Dan moeten we al de nodige steun en hulpmiddelen aanreiken om de medewerker een optimale en duurzame terugkeer naar het werk te verzekeren.”

Uit cijfers van Attentia blijkt dat niet eens de helft van de medewerkers opnieuw dezelfde job uitoefent na een afwezigheid van drie maanden. Bij mensen die een jaar afwezig waren, is dat nog geen 20 procent. Van wie langer dan twee jaar afwezig was, keert nog geen 10 procent terug naar zijn of haar vorige job.

“Indien we mensen willen helpen om versneld terug te keren naar hun werk, moeten we hen op verschillende manieren ondersteunen”, legt Elisabeth Pete uit. “We moeten kijken naar welzijn, ergonomie, veiligheid, maar ook naar het psychosociale aspect. Arbeiders die thuis zitten door rugklachten, blijven de eerste weken thuis omdat ze pijn aan hun rug hebben. Maar na een tijd beginnen er ook psychosociale aspecten mee te spelen. En dan krijg je hen moeilijker terug aan het werk. Zij komen in een vicieuze cirkel terecht. Daar willen we met onze nieuwe aanpak op inzetten.”

Daarom start Attentia in 2022 een pilootproject op bij verschillende klanten om een groep van 40 tot 50 langdurig zieke medewerkers op een optimale manier opnieuw aan het werk te krijgen én sociale en economische uitsluiting van de werknemer te voorkomen. Dit is een multidisciplinair begeleidingstraject van 3 maanden, waarbij de bedrijfsarts samen met een psychosociale preventieadviseur en een fysieke coach de werknemer begeleidt en alle aspecten van de terugkeer naar het werk in overweging neemt. Zij ondersteunen langdurig zieke werknemers via re-integratiebezoeken, workshops en persoonlijke gesprekken. Een belangrijke stap in het traject is mensen in beweging zetten, zodat ze niet te veel piekeren of in de zetel blijven zitten. Met een smartphone-applicatie worden ze gestimuleerd om te blijven bewegen. Wie fysieke klachten ervaart, krijgt zo oefeningen aangereikt om de pijn te verzachten en opnieuw te durven bewegen. Wie met mentale klachten kampt, leert door te bewegen opnieuw structuur aan de dag leggen en positief in het leven te staan. Na drie maanden bekijkt het team of de medewerker opnieuw klaar is om het werk te hervatten, en in welke omstandigheden dat best gebeurt. Is dat niet het geval, dan kan het traject zich herhalen en kan de persoon verder opgevolgd worden.

“Dit project wordt begin 2022 uitgerold bij een aantal bedrijven en we nemen de tijd om dit te bestuderen, zowel sociaal als economisch, want het moet een win-win zijn voor zowel de werknemer als de werkgever. Indien de resultaten voldoen aan onze verwachtingen, kunnen we hier een blijvend traject van maken om zo samen het langdurig ziekteverzuim tegen te gaan”, aldus Elisabeth Pete.

Bron: Attentia