Al voor de vierde keer sinds 2013 meet Securex via zijn inzetbaarheidsbarometer tot welke leeftijd de Belgische werknemer denkt te ‘kunnen’, ‘willen’ en ‘moeten’ werken. Opvallend: ondanks inspanningen van de overheid en werkgevers blijven de cijfers nagenoeg onveranderd. 7 op 10 werknemers (72%) denkt te moeten werken tot 65 jaar of langer. Maar bijna 3 op 4 werknemers (74%) wil voor zijn 65ste  stoppen met werken. Stress is grootste obstakel om langer te werken…

In de tweejaarlijkse inzetbaarheidsbarometer van Securex zegt 63% van de werknemers in België niet te kunnen werken tot aan de wettelijke pensioenleeftijd. De grootste obstakels om te werken tot 65 jaar zijn eerder van psychologische dan fysieke aard. Gevraagd naar de leeftijd tot wanneer men kan, wil en moet werken, blijven de cijfers nagenoeg onveranderd sinds de eerste meting in 2013, ondanks de inspanningen die de overheid en ongetwijfeld heel wat werkgevers sindsdien hebben gedaan. “Mensen verplichten om langer te werken, helpt niet. Men moet ervoor zorgen dat mensen effectief langer aan de slag wíllen blijven, door de jobs zelf aan te pakken.” zegt Hermina Van Coillie, HR Research Expert bij Securex.

7 op 10 werknemers (72%) denkt te moeten werken tot minstens 65 jaar, de huidige wettelijke pensioenleeftijd. Ruim één vierde (27%) denkt te moeten werken tot 65 en 31% tot 67 jaar, de wettelijke pensioenleeftijd vanaf 2030. 6% denkt zelfs tot zijn 70ste te moeten werken.

Bij 55-plussers is er een significante stijging van de leeftijd tot dewelke ze denken te moeten werken. In 2017 bedroeg deze nog 63 jaar; in 2019 al 64 jaar. Dit zou er op kunnen wijzen dat de bewustmaking via onder meer mypension.be werkt. MyPension, in 2016 gelanceerd door de Belgische overheid, geeft elke Belg individueel aan wanneer hij precies op pensioen kan.

63% denkt niet te kunnen werken tot 65

De meerderheid (63%) van de Belgische werknemers denkt niet te ‘kunnen’ werken tot 65 jaar. Bijna 1 op 3 (31%) geeft aan maar tot zijn 60ste te kunnen werken. Slechts 1 op 5 (20%) van de Belgische werknemers denkt te kunnen werken tot aan de wettelijke pensioenleeftijd (65 jaar) en amper 17% denkt nog te kunnen werken na zijn 65ste.

En bijna 3 op 4 wil niet werken tot 65

Nog straffer is dat de Belgische werknemer helemaal niet ‘wil’ werken tot zijn 65ste, laat staan langer. Wanneer gevraagd tot welke leeftijd ze willen werken, geeft bijna 3 op 4 (74%) een antwoord dat onder de wettelijke pensioenleeftijd ligt. 16% wil werken tot 65 en slechts 1 op 10 is bereid om nog na zijn 65 jaar te werken.

Opvallend is de stijging tussen 2017 en 2019 bij de respondenten jonger dan 25 jaar. Waar men in 2017 nog aangaf slechts tot 54 jaar te willen werken, bedraagt dit in 2019 al 58 jaar. Ook bij respondenten tussen 30 en 34 jaar is een significante stijging merkbaar tussen 2017 (56 jaar) en 2019 (59 jaar).

Hermina Van Coillie, HR Research Expert Securex: “37% denkt te kunnen werken tot 65 of langer, maar slechts 26% wil het. Dit zijn straffe cijfers. We weten ook dat mensen verplichten om langer te werken helemaal niet helpt. Daarom is het belangrijk om andere oplossingen te zoeken. Werknemers die hun job zinvol vinden of graag doen, willen en kunnen heel wat langer werken. Dat bereik je door hen autonomie te geven, verbondenheid met collega’s te stimuleren en ervoor te zorgen dat ze hun competenties kunnen toepassen.”

Is de ‘oudere’ Belg nog welkom in organisaties?

De inzetbaarheidsbarometer van Securex bevroeg ook tot welke leeftijd Belgische werknemers denken te mogen werken. Dit geeft aan in welke mate de werkgever volgens de werknemers openstaat om hen tot aan hun pensioenleeftijd in dienst te houden. Wat blijkt: meer dan 4 op 10 (43%) denkt niet te mogen werken tot 65. Slechts 1 op 4 denkt toch welkom te zijn tot zijn 65ste en ongeveer 1 op 3 (32%) denkt te mogen werken tot na zijn 65ste.

“Wanneer werknemers worden geconfronteerd met collectieve ontslagen waarbij voornamelijk oudere werknemers moeten afvloeien, ontstaat de indruk dat oudere werknemers niet welkom zijn. Dit leidt tot verminderde motivatie, wat er op zijn beurt voor zorgt dat mensen niet lànger willen werken. Als bijna de helft van de werkende Belgen denkt niet te mogen werken in zijn organisatie op zijn 65ste, dan is het logisch dat ze ook niet tot hun 65ste aan de slag wíllen blijven. Niemand werkt graag op een werkplek waar hij zich niet thuis en welkom voelt. Als we werknemers langer aan de slag willen houden, moeten we ervoor zorgen dat er op de werkvloer ook oudere werknemers zijn aan wie ze zich kunnen spiegelen,” zegt Hermina Van Coilllie, HR Research Expert bij Securex.

50-plussers willen langer werken dan jongere werknemers

Respondenten jonger dan 50 jaar geven aan dat ze een jaar minder lang kunnen werken (tot 62 versus tot 63 jaar) en zelfs 3 jaar minder lang willen werken (tot 59 versus tot 62 jaar) dan respondenten ouder dan 50 jaar. Werknemers jonger dan 50 zijn er zich wel van bewust dat ze langer zullen moeten werken (tot 65 versus tot 64 jaar). Vanaf 1 januari 2025 wordt de wettelijke pensioenleeftijd verhoogd naar 66 jaar en in 2030 naar 67. Bovendien zijn er vandaag nog verschillende overgangsmaatregelen in werking voor 50-plussers, waardoor ze op vervroegd pensioen kunnen gaan. Wie jonger is dan 50 zal dus langer aan de slag moeten blijven.

Stress is grootste obstakel om langer te werken

Volgens de bevraagden zijn psychologische factoren, en in mindere mate fysieke werkomstandigheden, de grootste obstakels om te kunnen werken tot de wettelijke pensioenleeftijd. 44% van de werknemers zegt dat de mentale werkbelasting (stress, werktempo, werkintensiteit) het hen niet toelaat om te werken tot de wettelijke pensioenleeftijd. 40% meent dat het de emotionele werkomstandigheden (werksfeer, collega’s, klanten, aangrijpende situaties en agressie) zijn die dat niet toelaten.

Fysieke werkomstandigheden (b.v. lawaai, licht en temperatuur) en fysieke werkbelasting komen pas op de derde en vierde plaats, met respectievelijk 39% en 37%. Eén op drie (34%) werknemers zegt dat het ligt aan zijn leefgewoontes (b.v. eten, slapen en beweging) en nog eens één op drie (34%) zegt dat het ligt aan zijn persoonlijke ingesteldheid (b.v. positief en oplossingsgericht denken, doorzettingsvermogen en relativeren). De werk-privé balans blijkt nog het minst een obstakel te zijn: 31% van de werknemers zegt dat dit de reden is waarom hij denkt niet te kunnen werken tot aan de wettelijke pensioenleeftijd.

Bronnen – OESO, Ageing and Employment Policies – Statistics on average effective age of retirement in 2017. In België is de effectieve pensioensleeftijd 61,7 jaar voor mannen en 60,1 jaar voor vrouwen.

De cijfers uit dit onderzoek werden berekend op een steekproef bestaande uit 1502 respondenten. Uit een vergelijking met de RSZ-populatiegegevens blijkt dat onze steekproef de Belgische arbeidsmarkt weerspiegelt voor geslacht, leeftijd, regio en statuut. De bevraging werd online uitgevoerd door een marktonderzoeksbureau en vond plaats in mei en juni 2019. Voor zijn tweejaarlijkse inzetbaarheidsbarometer vraagt Securex aan een representatief staal van Belgische werknemers tot welke leeftijd ze denken te ‘kunnen’, te ‘willen’, en te ‘moeten’ werken. De inzetbaarheidsbarometer werd eerder uitgevoerd in 2013, 2015 en 2017.