Liefst 31% van medewerkers die vorig jaar ziek uitvielen en meer dan 8 weken afwezig waren, gingen in datzelfde jaar alweer progressief aan het werk. Sommige sectoren doen het beter dan anderen. Bij de bouw (16,2%), transport (16,3%) en de industrie (25,1%) ligt dat aantal lager, terwijl andere sectoren zoals de zorgsector (40,9%) en openbare besturen (50%) beduidend beter scoren. “Toch zien we nog steeds veel medewerkers die in hun lange afwezigheid geen contact hebben met hun werkgever of arbeidsarts over een mogelijke terugkeer naar de werkvloer. Daar moeten we écht op inzetten”, aldus Sylvia Vanden Avenne, hoofd medisch toezicht bij Liantis.

Onderzoek terugkeer na lange afwezigheid

In het nieuwe regeerakkoord werd duidelijk dat de regering volop wil inzetten op de re-integratie van arbeidsongeschikte werknemers. Zo zullen werkgevers verplicht worden hun preventiedienst in te schakelen vanaf 8 weken ziekte van hun werknemer.

Als externe preventiedienst begeleidt Liantis – onder meer via hun arbeidsartsen – heel wat organisaties, werkgevers en hun medewerkers rond preventie en welzijn op het werk. Ze onderzocht daarom de afwezigheden van meer dan 8 weken in 2024 en analyseerde of deze werknemers progressief aan het werk gingen. Dat houdt in dat een medewerker die arbeidsongeschikt is, alvast gedeeltelijk terug aan het werk gaat vooraleer hij of zij weer voltijds kan werken. Het kan bijvoorbeeld gaan om halftijds werk dat mogelijk ook aangepast werd om de stap naar volledige werkhervatting vlotter te laten verlopen.

Liantis analyseerde de gegevens van 193.100 medewerkers en extrapoleerde dit vervolgens voor de hele Belgische arbeidsmarkt. Daaruit blijkt dat 5,7% van de medewerkers in 2024 ziek uitvielen en uiteindelijk langer dan 8 weken aansluitend afwezig waren van het werk. Het goede nieuws: gelukkig ging 31% van hen progressief aan het werk. “Uit wetenschappelijk onderzoek weten we dat hoe langer je afwezig bent, hoe moeilijker het wordt om het werk te hervatten. Progressieve werkhervatting is een ideaal hulpmiddel om de terugkeerdrempel te verlagen”, aldus Sylvia Vanden Avenne van Liantis.

Sectorale verschillen

Bepaalde sectoren doen het beter dan andere op het vlak van progressief werk. Bij sectoren zoals de bouw (16,2%), transport (16,3%) en de industrie (25,1%) ligt dat aantal lager, terwijl andere sectoren zoals de zorgsector (40,9%) en openbare besturen (50%) beduidend beter scoren.

Volgens Vanden Avenne hoeft dat echter niet te verbazen. “Progressieve werkhervatting is niet in alle sectoren even goed gekend en ‘onbekend is vaak onbemind’. Daarnaast merken we uit feedback van werkgevers in sectoren als de bouw en transport dat ze het vaak complexer vinden om deeltijds of aangepast werk te organiseren en het dus moeilijker is om de goede intenties, die er zeker zijn, om te zetten in de praktijk. We zien ook dat er in sommige sectoren veel sterkere relaties zijn tussen hr- en preventiemedewerkers bij de werkgevers enerzijds, en de externe preventiedienst anderzijds. Denk maar aan de zorgsector bijvoorbeeld. Door die sterkere band en hechtere samenwerking, kunnen we bouwen aan een beleid rond de terugkeer naar het werk.”

“Geen contact is een probleem”

Uit de analyse blijkt ook dat maar liefst 53% van de mensen die langer dan 8 weken afwezig was in 2024 geen enkel contact had met de arbeidsarts over aangepast werk of progressieve tewerkstelling. “En dat is een probleem als we écht werk willen maken van re-integratie van langdurig zieken”, aldus Vanden Avenne. “Als er geen contact is met een afwezige werknemer, is er ook geen moment om een eventuele terugkeer naar het werk te bespreken. Na een bepaalde diagnose of operatie weten we dat collega-artsen uit de curatieve sector gebruikelijk bijvoorbeeld 6 weken werkonbekwaamheid attesteren. Bij het schrijven van het attest houden ze geen rekening met de job die die patiënt uitoefent en dat is ook logisch. Wij als arbeidsartsen kennen zowel het medische als de situatie op de werkvloer. Wij doen absoluut geen controle of de afwezigheid al dan niet gerechtvaardigd is. Wat we wel doen, is kijken wat nodig is om de terugkeer naar het werk op het meest geschikte moment mogelijk te maken. En dat kan bijvoorbeeld met een aanpassing van de taken en/of het uurrooster.”

“Uit eerder onderzoek en uit de wetenschappelijke literatuur weten we dat de drempel om terug aan het werk te gaan steeds groter wordt naargelang iemand langer ziek thuis is. Vaak komen daar ook verschillende emoties bij kijken: de zieke medewerker heeft schrik van zijn (werk)omgeving, van zijn leidinggevende, van de vragen die hij of zij mogelijk zal krijgen, enzovoort. Net daarom is het cruciaal dat deze mensen bij de arbeidsarts terechtkunnen, met wie ze in alle vertrouwen kunnen spreken, en die de nodige hulp kan bieden om de terugkeer naar het werk op het juiste moment zo goed mogelijk te laten verlopen.”

Bron: Analyse van hr-dienstengroep Liantis bij 193.100 werknemers.