We kennen allemaal medewerkers die een echte expertise hebben ontwikkeld in uitstelgedrag en het overdragen van hun taken aan anderen. We nemen het ze niet kwalijk. Sommige mensen hebben regelmatig ademruimte nodig. Anderen vervelen zich ronduit in hun baan. En er zijn er zelfs die de kans met beide handen hebben aangegrepen toen het recht op luiheid onze bedrijven weer in zijn greep kreeg. Wat we hier in feite willen aanvallen is niet het productiviteitsverlies dat dergelijk gedrag veroorzaakt… Het is de heersende hypocrisie die ons ertoe brengt te doen alsof we ‘het niet weten’ die we aan de kaak willen stellen. Dit is ongetwijfeld de eerste stap om ervoor te zorgen dat deze ‘downtime’ wordt erkend en meegerekend als onderdeel van de werktijd.

Afwezigheden, niet nagekomen verplichtingen, onvoorziene omstandigheden, persoonlijke verplichtingen, vergissingen… Allemaal redenen waarom het werk niet op het juiste moment op de juiste plaats kan worden gedaan. En wat is meestal de reactie? Dat doen we niet. We geven het vaak op om collega’s te confronteren die de klus niet kunnen klaren. Wat heeft het voor zin? De kans is groot dat we te maken krijgen met een conflict of een wreed gebrek aan motivatie. Misschien is het tijd om onze aanpak te herzien.

Kunnen herkennen (en zeggen) wanneer de drang er niet is.

Laten we eerlijk zijn, we hebben het hier over geestelijke gezondheid. Dit zal een aantal managers uit hun vel doen springen bij het idee dat hun werknemers die aan vermijding doen, vooral lijden aan ziek zijn. Moeilijk om te horen, het is waar… Bij analyse zien we echter dat het aandeel oplichters onder de mensen die zich volledig vrij voelen van de verplichtingen van hun bedrijf, oneindig klein is. De meesten die het spel niet meer spelen zijn duidelijk niet op hun best. We zijn minder goed uitgerust dan vroeger om met beperkingen te leven. Onder andere in het onderwijs en de economie is het principe van autoriteit verwaterd. Laten we dus ophouden te doen alsof een ‘bevel’, een dwangbevel of een vingerknip voldoende is om magie te verrichten. Dit is niet langer onze realiteit. We kunnen het net zo goed recht onder ogen zien, met het dubbele vermogen om een eenvoudige zin te zeggen en te horen: “Het gaat niet”.

Het is ook belangrijk om te beseffen dat onze ritmes niet langer lineair zijn.

Een andere ontwikkeling waar we rekening mee moeten houden is die van de transformatie van onze materiële en intellectuele consumptiewijzen. Ons concentratievermogen is niet meer hetzelfde. In feite ‘verbinden’ en ‘verbreken’ we onze verbinding heel snel. Taken zijn gefragmenteerd. Net als ons vermogen om ons op een onderwerp te concentreren. Onze geest dwaalt voortdurend af. Het dubbele effect: ‘lange’ taken lijken vaak onoverkomelijk en het aantal projecten dat tegelijkertijd ‘open’ staat is zodanig dat we veel vergeten. Dit is niet alleen maar slecht nieuws! Deze versnippering stelt ons ook in staat om verbanden te leggen tussen onderwerpen, om niet zo voor de hand liggende relaties te leggen tussen onderwerpen die het verdienen om samen aangepakt te worden. Mits we erin slagen een wenselijke vorm van continuïteit in ons denken te waarborgen.

Echte momenten van vrijheid

De natuur – en managers – verafschuwen een vacuüm, dus vullen we deze onderbroken momenten op met een verscheidenheid aan activiteiten zoals mindfulness meditatie, een verdovende muzikale pauze (aka ‘de siësta’), of zelfs een boswandeling… Ah, die vervelende gewoonte om ons vast te klampen aan ‘problemen’ die ons niet bezighouden in plaats van de echte problemen aan te pakken. Zo sturen we medewerkers die gewoon boodschappen willen doen naar sessies in het bos.
Misschien hebben we niet begrepen dat de behoefte om tegemoet te komen aan de kant van werknemers die inactief zijn een pure roep om vrijheid is. Door onze collega’s die geen energie en concentratie meer hebben ‘afleiding’ te bieden, proberen we de tijd die ze buiten het werk doorbrengen te beheersen, terwijl ze eigenlijk alleen maar vragen om de kans om de controle over hun leven voor een paar uur terug te nemen.

Achter deze vorm van zacht begrip voor degenen die ‘afhaken’ in de dagelijkse sleur, willen we niet alle tekortkomingen accepteren. Het is meer een kwestie van ons conformeren aan het principe van de realiteit. Dat van de hoogte- en dieptepunten die we een paar maanden geleden al hebben genoemd, en dat van het werk dat nodig is om de werkdruk eerlijk te verdelen binnen onze teams…

We moeten opnieuw leren hoe we de arbeidstijd moeten interpreteren, wat ongetwijfeld het meest fundamentele debat is dat in de komende maanden en jaren tussen alle sociale partners moet worden gevoerd.
Ritmes worden in de praktijk opnieuw gedefinieerd en zowel onze organisatie als onze werktijden zijn nog niet aangepast aan de levensstijl van werknemers. Ongetwijfeld omdat het moeilijk is geworden om ze op elkaar af te stemmen om collectieve efficiëntiewinsten te behalen. Een geweldige uitdaging voor People Management vandaag.

Jean-Paul Erhard