In december 2020 ging nog 12,5 % van de Belgische zelfstandigen in hoofdberoep in op het aanbod van de overheid voor een overbruggingsrecht door de coronacrisis. Dat brengt het gemiddelde van de afgelopen drie maanden op 13,7% of op 26.400 dossiers bij Acerta. Het aantal aanvragen voor de steunmaatregel ligt 71% lager dan tijdens de eerste golf, stelt ACERTA vast op basis van de cijfers van ruim 190.000 zelfstandigen in hoofdberoep. Concreet zijn in de tweede golf meer sectoren open gebleven, al blijft het aantal te behandelen dossiers indrukwekkend hoog op maandbasis.

In de eerste lockdown, toen corona nog iedereen verraste, was de overheid snel met het aanbieden van hulp aan bedrijven en zelfstandigen. Een kleine helft van de zelfstandigen maakte in de maanden maart, april en mei dankbaar gebruik van het corona-overbruggingsrecht. Dat bracht het gemiddelde aantal aanvragen op 90.400 dossiers per maand. Maar daarna veranderde dat beeld vrij snel: in de maanden juni tot september, met minder strenge maatregelen en daaraan gekoppeld nieuwe voorwaarden voor een overbruggingsrecht, deed iets meer dan 1 op 10 zelfstandigen nog een beroep op dat recht.

Wanneer de tweede coronagolf over ons land rolde, werd verwacht dat ook het aantal aanvragen voor overbruggingsrecht sterk zou toenemen. Een echte piek bleef echter uit: tussen oktober en december 2020 vroeg maandelijks gemiddeld 13,7% van de zelfstandigen het overbruggingsrecht aan. Dat is ruim 70% minder dan tijdens de eerste golf.

Els Schellens, Director Operations Starters en Zelfstandigen: “De verklaring ligt in het feit dat meer sectoren open zijn in de tweede golf en dat is goed nieuws. Het overbruggingsrecht werd ook stelselmatig aangepast door de overheid, waardoor er ook minder zelfstandigen in aanmerking kwamen in vergelijking met de eerste golf. De dossiers zijn in het algemeen complex en vragen veel verwerkingstijd. Bijna alle aanvragen kaderen zich in de verplicht gesloten sectoren zoals horeca, kapperszaken en evenementensector. Op het zogenaamde relance-overbruggingsrecht kan in 2020 enkel nog beroep gedaan worden door de sectoren die in de 1ste golf een verplichte sluiting hadden zoals kledingswinkels en tuincentra. Er blijven dus tot op vandaag wel aanvragen binnenlopen, daarnaast zijn er ook zelfstandigen die het aanvragen en er geen recht op hebben. De cijfers kunnen dus nog lichtjes evolueren.”

Spelregels overbruggingsrecht aangepast in 2021

Voor 2021 is het aanbod van het crisis-overbruggingsrecht weer verlengd, maar wel met nieuwe spelregels.

De overheid voorziet steun voor zelfstandigen die tot een sector behoren die verplicht moet sluiten, en voor zelfstandigen die afhankelijk zijn van verplicht gesloten sectoren. Dit geldt tot 28 februari 2021. Vanaf 1 maart 2021 komen enkel zelfstandigen die verplicht gesloten zijn én hun activiteiten volledig onderbreken, nog in aanmerking voor het crisis-overbruggingsrecht. Horecazaken die afhaalmaaltijden voorzien, zullen bijvoorbeeld niet meer in aanmerking komen voor deze steunmaatregel, maar eventueel wel voor de steunmaatregel bij ernstige omzetdaling.

Zelfstandigen die een ernstige omzetdaling kennen, ook wanneer hun zaak openblijft, kunnen vanaf 1 januari 2021 ook op steun rekenen. Als de omzet in de kalendermaand voorafgaand aan de maand waarvoor de zelfstandige steun vraagt, met minstens 40% t.o.v. dezelfde kalendermaand in 2019 daalt, dan heeft de zelfstandige recht op een crisis-overbruggingsuitkering. Deze pijler vervangt de relance-uitkering.

Als zelfstandigen hun activiteiten voor minstens zeven opeenvolgende kalenderdagen volledig moeten onderbreken vanwege een verplichte quarantaine, dan heeft die zelfstandige recht op het crisis-overbruggingsrecht. Hetzelfde geldt wanneer de zelfstandige zeven dagen niet kan werken omdat zijn/haar kind(eren), jonger dan 18 jaar, niet naar een kinderdagverblijf of school kan, of omdat hij/zij voor een kind zorgt met een handicap dat niet bij de normale opvang of zorg terechtkan vanwege de coronamatregelen.

Bron: Acerta – de analyse en conclusies gebeurden op basis van de gegevens van 190.000 zelfstandigen in hoofdberoep. De dataset zelf betreft het aantal aanvragen corona overbruggingsrecht geregistreerd tot en met 10 januari 2021.