In Antwerpen sluiten VDAB, het Programma Innovatieve Overheidsopdrachten (PIO), Impact Capital en BeCode de eerste Vlaamse “Social Impact Bond” af, een innovatief financieel samenwerkingsmodel met een sociaal doel. Een geëngageerde investeerder helpt een sociale organisatie bij het aanpakken van een maatschappelijk probleem en krijgt daarvoor financiële steun van de overheid indien de aanpak succesvol is.

Impact Capital, sociaal investeerder, investeert middelen in BeCode, een organisatie die kwetsbare jongeren gratis een opleiding tot webontwikkelaar aanbiedt. Voor elke jongere die een job vindt, betalen VDAB en PIO de kost, met interest, terug.

Via een SIB kunnen organisaties, die vaak dicht bij de doelgroep staan, innovatieve oplossingen voorstellen voor complexe maatschappelijke problemen. Een investeerder draagt het financiële risico en wordt met rente terugbetaald als het project slaagt.

In Vlaanderen werd het SIB-mechanisme nog nergens geïmplementeerd. VDAB is de eerste die een SIB afsluit en wil nagaan of het instrument in de toekomst ruimer gebruikt kan worden op de arbeidsmarkt en bij andere Vlaamse overheidsinstanties.

Philippe Muyters, Vlaams minister van Werk: “Specifieke problemen vragen vaak om innovatieve oplossingen. De VDAB loopt eens te meer voorop in het toepassen van nieuwe manieren om werkzoekenden naar een job te helpen. Ik ben overtuigd van de waarde van de SIB’s als vernieuwende en efficiënte manier om de expertise van al die organisaties mee te nemen in het beleid. Ik verwacht veel van de SIB’s. Een succesvolle SIB is dubbele winst: een daling van de jeugdwerkloosheid én een efficiënte besteding van overheidsmiddelen.“

Het aanpakken van de jongerenwerkloosheid in Antwerpen

In de stad Antwerpen bedraagt de jeugdwerkloosheid 26%. Binnen die groep jongeren zijn de NEET’s een bijzonder kwetsbare groep. NEET-jongeren (not in education, employment or training) zijn niet gekend omdat ze onder de radar blijven van instellingen die ondersteuning bieden (Onderwijs, Welzijn, Werk). Ze zijn heel moeilijk bereikbaar.

Deze zogenaamde NEET-jongeren vormen de focus van het huidige project. Volgens een onderzoek van Tempera uit 2016 is 12% van de jongeren onder de 24 jaar in Antwerpen een NEET-jongere. Het gaat dus ongeveer om 7.100 jongeren. Ondanks de huidige inspanningen, zoals gespecialiseerde bemiddelaars en data-uitwisseling met onderwijs, blijft deze populatie in Antwerpen groeien. De SIB is een innovatieve benadering die potentieel betere resultaten kan halen.

Fons Leroy, gedelegeerd bestuurder VDAB: “Om een complexe maatschappelijke uitdaging zoals de hoge jeugdwerkloosheid in Antwerpen aan te pakken, moeten we out-of-the-box denken. Een SIB brengt partners met een verschillende insteek samen om één probleem aan te pakken. Iedereen heeft er baat bij. De jongere die een job vindt. De sociale organisatie die de kans krijgt om een project uit te voeren. De investeerder krijgt de kans om zich te profileren als maatschappelijke geëngageerde partner, maar ook om financiële winst te halen. Als het opzet slaagt, krijgt hij zijn investering terug, mét rendement. Tot slot halen ook wij, als VDAB en als maatschappij hier voordeel uit: het financiële risico wordt uitbesteed, terwijl bij succes de winst voor de maatschappij de kost overstijgt.“

Programmeerlessen om NEET-jongeren aan het werk te krijgen

BeCode wil in de volgende 5 jaar 270 NEET-jongeren vinden en hen gedurende 6 maanden opleiden, begeleiden en bemiddelen naar werk. Impact Capital investeert de middelen hiervoor. Wanneer 10% meer jongeren werk vinden ten opzichte van een vergelijkbare groep, betaalt VDAB, in partnerschap met PIO, het bedrag met rente[3] [4] terug. BeCode richtte zich in het verleden al op jongeren die moeilijk aansluiting vinden bij de arbeidsmarkt en kan rekenen op ruime ervaring.

Piet Colruyt, bestuurder Impact Capital: “Als sociaal investeerder ben ik steeds op zoek naar innovatieve oplossingen voor grote maatschappelijke uitdagingen. Social Impact Bonds zijn zo’n nieuwe manier om met 3 partijen in co-creatie te experimenteren. Ik was als investeerder al betrokken bij de eerste twee Brusselse SIB’s en wilde dan ook graag de eerste toepassing in Vlaanderen mee mogelijk maken.”

BeCode organiseert laagdrempelige opleidingen in het dagonderwijs om digitale technologieën onder de knie te krijgen. Voor de jongeren die intekenen is de opleiding gratis. BeCode werkt zowel aan de technische competenties, het bouwen van een website of mobiele toepassing, als aan soft skills, zoals creativiteit, probleemoplossend denken, werken in team en projectmanagement. Eerdere ervaring is niet nodig, een gezonde interesse in webtechnologieën, wat logisch redeneringsvermogen en een goede motivatie is voldoende om in te stappen.

Karen Boers, CEO BeCode: “Bij BeCode leren we niet één specifieke programmeertaal, we leren vooral leren in een technische omgeving. We maken je wegwijs in wat ‘onder de motorkap’ van een website of mobiele toepassing zit en leren je de juiste puzzelstukken bij elkaar zoeken om een bepaalde oplossing vorm te geven. We gebruiken een actieve leermethode: geen theorie dus, we springen met twee voeten in de modder en leren het vak vanuit de praktijk, in nauwe samenwerking met onze partners uit het bedrijfsleven.”

Door de focus op digitale technologieën draagt het project ook bij tot het verkleinen van de mismatch op de arbeidsmarkt. Analist ontwikkelaar ICT staat in de top 10 van de VDAB-knelpuntberoepenlijst. Het voorbije jaar (tussen september 2017 en september 2018) ontving VDAB 3900 vacatures voor analist ontwikkelaar ICT, daarvan stonden er eind september 2018 824 vacatures open.