Nooit waren er meer buitenlanders aan het werk in de Belgische bedrijven dan afgelopen jaar. 15,8% van de werknemers op onze arbeidsmarkt heeft momenteel niet de Belgische nationaliteit. Opvallend is dat vooral het aandeel werknemers van buiten de Europese Unie gestegen is en dat het afgelopen jaar 30% meer 60-plussers met een andere nationaliteit aan de slag zijn gegaan in de Belgische bedrijven. Toch hebben drie op de vier ondernemingen – bij gebrek aan een duidelijk beleid – moeilijkheden om verschillende nationaliteiten en culturen te integreren op de werkvloer.

De krapte en spanning op de arbeidsmarkt slepen al een tijd aan. Nog steeds vinden heel wat bedrijven niet de geschikte profielen om hun vacatures in te vullen. Steeds vaker kijken ze naar buitenlandse arbeidskrachten om de hoogste nood te lenigen. Het aandeel niet-Belgen was de laatste jaren nooit zo hoog als nu, zo blijkt uit onderzoek van Acerta. 15,8% van alle werknemers op onze arbeidsmarkt heeft een buitenlandse nationaliteit – een stijging van 6,5% ten opzichte van eind 2021. Vijf jaar geleden lag hun aandeel nog een kwart lager.

Steeds meer niet-EU burgers

Vooral het aantal niet-EU burgers nam sterk toe het afgelopen jaar. 8,8% procent van alle werknemers komt niet uit de Europese Unie. Dat is een stijging met 8,8% ten opzichte van eind 2021, toen 8,1% van de werknemers geen EU-burger was. Een mogelijke verklaring voor deze opmerkelijke stijging is dat de regering vorig jaar de procedure versoepelde voor sommige buitenlanders om hun werk- en verblijfsvergunning voor ons land te regelen.

Ook opvallend: het afgelopen jaar nam het aandeel 60-plussers met een buitenlandse nationaliteit met maar liefst 30% toe. Dat is de sterkste stijging over alle leeftijdscategorieën heen. Dertigers en veertigers blijven onder de buitenlandse arbeidskrachten in absolute aantallen wel de best vertegenwoordigde leeftijdsgroepen.

Sabine Goossens, experte diversiteit & inclusie van Acerta Consult: “Het is voor bedrijven de laatste jaren nooit zo belangrijk geweest om rekening te houden met de aanwezigheid en integratie van verschillende nationaliteiten en culturen op de werkvloer. Ook om de arbeidskrapte op te vangen én werknemers langer in het bedrijf aan de slag te houden, is diversiteit op de werkvloer een must. Niet toevallig geven bedrijven zelf aan dat diversiteit dit jaar in de top 5 van belangrijkste personeelsthema’s staat. Onderzoek heeft trouwens al meermaals aangetoond dat diversiteit de werksfeer en de creativiteit op de werkvloer ten goede komt.”

Opvallende stijgers

Marokkanen blijven na de Belgen de best vertegenwoordigde nationaliteit op onze arbeidsmarkt. Ze maken 9% van alle werknemers uit. Verschillende Europese nationaliteiten vervolledigen de top 5: Fransen (8,2%), Nederlanders (7,3%), Roemenen (7%) en Polen (5,6%).

Twee opvallende stijgers in de rangschikking zijn Oekraïners (+97,7% ten opzichte van 2021) en Afghanen (+13,9%). Intussen komt 1,7% van de werknemers in ons land uit Afghanistan. Oekraïners maken nu 1,3% van alle niet-Belgen in de Belgische bedrijven uit. Daarmee zijn ze de zevende grootste groep van alle niet-EU werknemers in ons land.

Meeste buitenlanders in vervoer & logistiek en voeding

Ook over de sectoren zien we een ongelijke vertegenwoordiging van niet-Belgische werknemers. Vervoer & logistiek (25,7%) en de voedingsindustrie (21,1%) bijvoorbeeld stellen meer dan gemiddeld niet-Belgen tewerk. Voorbeelden van sectoren die merkelijk minder dan gemiddeld niet-Belgen in dienst hebben, zijn de social profit (11,6%) en de chemische en farmaceutische sector (8,5%).

Gebrek aan concreet diversiteitsbeleid

Ook al stijgt het aantal buitenlanders op onze arbeidsmarkt jaar na jaar, toch hebben drie op de vier bedrijven (74%) geen diversiteitsbeleid met concrete doelstellingen. Dat zorgt soms voor spanningen op de werkvloer. 41% van de bedrijven heeft een beleid zonder concrete doelen en 33% heeft nog geen beleid om de verschillende nationaliteiten en culturen (beter) te integreren op de werkvloer.

Sabine Goossens: “Om een effectief diversiteitsbeleid te installeren, moet je als onderneming/organisatie in eerste instantie een duidelijk kader scheppen. Dit kader geeft richting aan een hr-beleid dat duurzame acties structureel aanpakt in meerdere domeinen zoals rekrutering, interne communicatie, talentontwikkeling en interne mobiliteit. Inclusie draait om inzetten op talent, groeipotentieel zien en de ondersteuning bieden die mensen nodig hebben om in hun kracht te staan.”

Bron: Acerta beroept zich voor deze analyse op twee bronnen:
• De werkelijke gegevens van een set van 260.000 werknemers in dienst bij meer dan 40.000 werkgevers uit de private sector, waartoe zowel kmo’s als grote ondernemingen behoren.
• De gegevens van de jaarlijkse bevraging die ACERTA door het onderzoeksbureau Indiville laat uitvoeren bij een representatief staal van meer dan 500 werkgevers. De bevraging liep tussen 12 en 23 januari 2023.