In drie op de tien kmo’s (29%) is het ziekteverzuim het afgelopen jaar toegenomen. Dat zijn er beduidend meer dan waar het ziekteverzuim de voorbije twaalf maanden is afgenomen (11%). Het gros van de bedrijfsleiders zag het ziekteverzuim in de organisatie de voorbije maanden stabiliseren. In de meeste kmo’s blijft het ziektebriefje belangrijk. 64% van de bedrijven met minder dan 50 werknemers vraagt een ziektebriefje vanaf de eerste dag. Op vlak van mentaal welzijn, doen kmo’s ook heel wat inspanningen.

Toch verwacht nog een vijfde van de bedrijfsleiders dat al hun medewerkers – ook zij die administratieve taken vervullen – bereikbaar zijn na de werkuren voor dringende zaken, zoals een onverwachte omstandigheid of een dringende commerciële vraag. Voor de vierdagenweek is er weinig animo: slechts één op de tien bedrijfsleiders van kmo’s kreeg al een vraag om het systeem in te voeren. Dat alles blijkt uit een onderzoek van hr-dienstenbedrijf Acerta en werkgeversorganisaties ETION en VKW Limburg bij meer dan 500 Belgische kmo’s. ​

Ziekteverzuim in kmo’s

Acerta, VKW Limburg en Etion onderzochten in een nieuwe bevraging hoe het ziekteverzuim het afgelopen jaar geëvolueerd is bij de Belgische kleine en middelgrote bedrijven. Wat blijkt? In zes op de tien de kmo’s is het kort ziekteverzuim (minder dan 30 dagen) én ook het heel kort verzuim (1 dag) het afgelopen jaar gedaald of stabiel gebleven. Drie op de tien kmo-bedrijfsleiders zagen het ziekteverzuim de voorbije twaalf maanden wel toenemen in hun organisatie. Dat zijn er beduidend meer dan waar het ziekteverzuim afnam (11%).

De afschaffing van het ziektebriefje sinds eind 2022 heeft bij de kmo’s weinig impact gehad. Ondernemingen met minder dan vijftig medewerkers mogen dan ook nog steeds afwijken van deze wettelijke regeling. Het vragen van een ziektebriefje blijft in veel kmo’s dus nog steeds belangrijk: 60% van de kmo-bedrijfsleiders vraagt vanaf dag één een ziektebriefje bij afwezigheid van een werknemer. Zo’n 15% geeft werknemers de mogelijkheid om drie keer per jaar één dag afwezig te zijn zonder ziektebriefje. Een kwart van de kmo’s vraagt dan weer helemaal geen ziektebriefjes meer.

Miet Vanhegen, juridisch experte mentaal welzijn bij Acerta Consult: “In bedrijven met 50 of meer werknemers mogen werknemers drie keer per jaar één dag afwezig zijn zonder ziektebriefje. Dat besliste de federale regering eind 2022. Kmo’s met minder dan 50 werknemers kunnen wel nog steeds bij elk ziekteverzuim een ziektebriefje vragen. En dat doen de meeste bedrijven ook, zo blijkt uit onze cijfers. Uiteraard is het ook belangrijk dat bedrijven het gesprek blijven aangaan met hun zieke werknemers, zeker als de ziekte langere tijd aansleept. Een regelmatige telefonische opvolging met de zieke, afspraken maken over de werkoverdracht en voorstellen om bij de terugkeer een gesprek te hebben, zouden de verbondenheid en een vlotte terugkeer naar de werkvloer ten goede komen. Die communicatie moet integraal deel uitmaken van een constructief ziekteverzuimbeleid.”

Deconnectie bij kmo’s

Naast het fysieke welzijn, is ook het mentale aspect in veel kleine en middelgrote bedrijven hoger op de agenda gekomen sinds de Arbeidsdeal. Toch betekent dat niet dat alle werknemers in de kmo’s na de uren onbereikbaar zijn. 22% van de kmo’s verwacht van administratieve profielen dat ze voor dringende zaken – zoals een onvoorziene omstandigheid, een calamiteit of een dringende commerciële vraag – ook buiten de werkuren bereikbaar zijn, 32% verwacht dat van commerciële profielen en 64% verwacht dat van leidinggevende profielen.

Kristel Minten, experte mentaal welzijn bij Acerta Consult: “Het is van belang dat de kmo’s hier goede afspraken over maken met hun werknemers. Wanneer de verwachtingen vaag en ongeschreven blijven, kan dat leiden tot overconnectie en tot burn-out bij werknemers, ook bij leidinggevende profielen. 62% van de kmo’s zegt geen dergelijk afsprakenkader te hebben of te plannen, terwijl dit verplicht is vanaf 20 werknemers en toch al zo’n 35 sectoren een deconnectie-CAO hebben. We pleiten er dus voor dat ook de kleine en middelgrote bedrijven de afspraken rond deconnectie concreet vastleggen in hun organisatie.”

Weinig vragen naar vierdagenweek

Een andere nieuwe maatregel sinds de Arbeidsdeal is de vierdagenweek, waarbij werknemers een voltijdse werkweek op vier dagen kunnen plannen. Bij de Belgische kmo’s breekt die niet echt door. In 10% van de Belgische kmo’s stelden werknemers afgelopen jaar al de vraag om een voltijdse werkweek te mogen presteren in vier werkdagen.

Bron: de gegevens zijn het resultaat van de kmo-barometer die Acerta in samenwerking met de werkgeversorganisaties ETION en VKW Limburg twee keer per jaar organiseert onder kmo-werkgevers (minder dan 100 werknemers). Aan deze editie van het najaar 2023 namen 508 respondenten-kmo’s deel. Hiervan hadden 469 respondenten minder dan 50 werknemers. ​