Er zijn vandaag heel wat mensen langdurig ziek of arbeidsongeschikt, meer dan er momenteel werkzoekenden zijn. Met de huidige krapte op de arbeidsmarkt komt deze groep steeds meer in het vizier. Wie arbeidsongeschikt is en door zijn arts is geëvalueerd, kan een traject richting werk volgen. Dat kan gaan naar voltijds, deeltijds of slechts enkele uren werk per week. Toch zijn de huidige tewerkstellingsresultaten van deze groep arbeidsongeschikten ondermaats. Ongeveer 30% van de begeleide mensen gaat effectief aan het werk.

Minister De Croo liet in De Standaard weten dat het tijd is dat VDAB haar monopolie opgeeft (DS, 9/5/2019). Fons Leroy, Gedelegeerd Bestuurder van VDAB: “Wij hebben al lang geen monopolie meer. We geloven in sterke partnerschappen, zowel met publieke als private partners. Daarom lanceren we vandaag opnieuw een oproep voor een sociale impact bond, deze keer om langdurig zieken aan het werk te helpen.”

Eén derde van het budget van VDAB gaat naar meer dan 700 partners. Dan gaat het over commerciële en niet commerciële uitbestedingen, onderwijs- en opleidingsverstrekkers, lokale besturen en OCMW’s, scholen, gevangenissen, mutualiteiten, GTB, sociale partners, allochtone gemeenschappen, loopbaancentra, etc … Gezamenlijk bereiken ze zo’n 110.000 werkenden en werkzoekenden. Die partnerschappen zijn nodig om de uitdagingen op de arbeidsmarkt te kunnen aanpakken.

Om een antwoord te bieden op de maatschappelijke uitdaging van arbeidsongeschiktheid, is VDAB op zoek naar unieke partnerschappen en innovatieve projecten. Met dit nieuwe initiatief wil VDAB 1000 arbeidsongeschikten aan het werk te krijgen.

Philippe Muyters, Vlaams minister van Werk: “Specifieke problemen vragen vaak om innovatieve oplossingen. VDAB loopt eens te meer voorop in het toepassen van nieuwe manieren om mensen aan een job te helpen. Ik ben overtuigd van de waarde van de SIB’s als vernieuwende en efficiënte manier om de expertise van al die organisaties mee te nemen in het beleid. Ik verwacht veel van de SIB’s. Een succesvolle SIB is dubbele winst: een daling van het aantal arbeidsongeschikten én een efficiënte besteding van overheidsmiddelen.”

Wat is een sociale impact bond?

Een sociale impact bond (SIB) is een publiek-private samenwerking waarbij een (sociale) dienstverlener of een bedrijf, een investeerder en een overheidsorgaan een contract aangaan om een maatschappelijk probleem met een hoge maatschappelijke kost aan te pakken.
Een onafhankelijke evaluator meet of de beoogde resultaten behaald zijn. Wanneer de dienstverlener slaagt in het opzet, betaalt de overheidsinstantie de werkingskost aan de investeerder terug, samen met een rendement dat voortvloeit uit de besparing. Slaagt de dienstverlener niet in het opzet, dan draagt de investeerder de kosten. Op die manier besteedt de overheid het financiële risico van het project uit.

Met een SIB kan de overheid private middelen mobiliseren om nieuwe oplossingen te ontwikkelen voor complexe maatschappelijke problemen. Overheidsbudgetten worden hierdoor efficiënter en effectiever ingezet. Een concept als SIB brengt sociale organisaties en investeerders dichter bij elkaar en versterkt de dynamiek tussen deze twee markten.

Hoe werkt arbeidsongeschiktheid in België?

Wanneer iemand arbeidsongeschikt wordt, betaalt de werkgever het loon de eerste maand gewoon uit. Vanaf de tweede maand krijg de arbeidsongeschikte een uitkering van het ziekenfonds. Een adviserend arts van het ziekenfonds beoordeelt de arbeidsongeschiktheid.
Vanaf de dertiende maand is het ziekenfonds niet langer bevoegd voor de uitkering, maar wel het RIZIV (rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering). De persoon beweegt dan van primaire arbeidsongeschiktheid naar invaliditeit.
Tijdens de periode van arbeidsongeschiktheid, heeft de adviserend arts niet alleen de bevoegdheid om de arbeidsongeschiktheid te beoordelen, maar ook om te activeren naar werk.

Bron: VDAB