Managementwetenschapper Rogiest deed onderzoek bij een drietal Belgische politie-eenheden waar onlangs reorganisaties zijn doorgevoerd. Ze wilde weten wat het succes van de veranderingsprocessen bepaalt. “Verandering in organisaties komt neer op verandering van het gedrag van de medewerkers”, aldus Rogiest. “Het succes van een reorganisatie wordt dus bepaald door de mate waarin medewerkers geneigd zijn hun gedrag te veranderen.”

Dat doen medewerkers alleen als ze de veranderingen accepteren, als die veranderingen in de gedeelde normen en waarden worden opgenomen. Daarvoor wordt de term affective commitment gebruikt. Rogiest ontdekte ten aanzien van deze betrokkenheid dat die niet zozeer bepaald wordt door de aanpak van de reorganisatie, maar vooral door het klimaat dat daarvóór al in de organisatie heerst. “Reorganisaties zijn succesvoller bij eenheden waar altijd al aandacht was voor de betrokkenheid van medewerkers. Is daar – vooraf – een tekort aan, dan is dat lastig te compenseren tijdens een veranderingsproces.” Een klimaat van betrokkenheid creëren is dus een continue opdracht om veranderingen in de toekomst te faciliteren, zo leidt Rogiest daaruit af.

Participatie

Het is niet de enige opvallende conclusie uit het onderzoek. De positievere verwachtingen die oudere medewerkers hebben over het veranderingsproces (ten opzichte van hun jongere collega’s) werden al genoemd. Daarnaast stelde Rogiest vast dat het organiseren van participatie van de medewerkers soms slecht kan uitpakken. “De vraag of inspraak en dergelijke tijdens de reorganisatie een goed idee is, wordt mede bepaald door het klimaat in de organisatie en door de opvattingen en verwachtingen die individuele medewerkers hebben over leiderschap.”

Zo zorgt in een sterk geformaliseerd klimaat participatie in de besluitvorming voor een negatievere kijk van de medewerkers op de verandering, aldus een van de conclusies. Ook wees het onderzoek uit dat voor medewerkers die duidelijke sturing verwachten van hun leidinggevende, participatie slecht uitpakt. Participatie heeft wél een positief effect op betrokkenheid bij medewerkers die leiderschap beschouwen als een vaardigheid die te leren, te ontwikkelen is.

“Bij de aanpak van reorganisaties is het dus van belang eerst te kijken welke eigenschappen de medewerkers hebben”, aldus Rogiest. “Op grond daarvan kan dan de keuze gemaakt worden of de mensen bij de besluitvorming moeten worden betrokken.”