Ruim een jaar geleden werd de wet Werkbaar en Wendbaar Werk (WWW) beter gekend als de wet Peeters ingevoerd. HR-dienstverlener Acerta polste bij 1.700 werknemers naar hun ervaringen. Uit de bevraging blijkt dat werknemers wel willen, maar dat ze nog te weinig kunnen en mogen. Zo kan meer dan de helft van de werknemers niet kiezen wanneer de werkdag start en stopt. Verder is ruim 2 op 3 werknemers vragende partij om overuren te compenseren tot een jaar of meer na het presteren ervan. Dat kan vandaag slechts binnen de 3 maanden na de prestatie.

65% van de werknemers is vragende partij om meeruren of overuren te mogen compenseren een jaar of meer na het presteren ervan, zo blijkt uit de bevraging bij 1.700 werknemers. De wet voorziet standaard dat deze compensatie moet gebeuren binnen de 3 maanden. Deze periode kan verlengd worden, maar  de inhaalrust moet toegekend worden ten laatste binnen het jaar.

De Wet Werkbaar en Wendbaar Werk zorgde voor een nieuw type overuren. De werknemer mag, naast de reeds bestaande overurenregeling, 100 extra overuren per jaar presteren als de werkgever hieraan behoefte heeft.   Deze overuren moeten later niet gerecupereerd worden.   Werknemers  zijn, zeggen ze zelf, vragende partij om gedurende bepaalde periodes van hun carrière extra uren te presteren.    Liefst 47% van de respondenten stelt gebruik te willen maken van de mogelijkheid om bijkomende uren te presteren, zelfs als deze aan het normale loon worden uitbetaald, zonder extra vergoeding .

In de praktijk worden slechts heel uitzonderlijk vrijwillige overuren geregistreerd in de payroll, blijkt uit de cijfers van Acerra. Ze zijn goed voor slechts 0,11% van alle gepresteerde uren.  Sarah Peeters, directeur Acerta Consult: “Het beperkte succes van de vrijwillige overuren is mogelijks mee te verklaren vanwege het feit dat ook voor deze uren een overloontoeslag moet worden betaald.   Ongetwijfeld zou de werkgever meer bereid zijn om deze uren aan te bieden aan zijn werknemers als ze betaald konden worden aan het normale loon zonder toeslag.   En bijna de helft van de werknemers zou blijkbaar ook heel tevreden hiermee geweest zijn om op deze manier iets bij te verdienen.”

Verder blijkt uit het onderzoek dat werknemers openstaan voor een arbeidsregime dat toelaat om bepaalde periodes meer en andere periodes minder te werken.   Uit onze bevraging bij werknemers is:

• 73% bereid dat te doen als ze zelf het aantal werkuren per week kunnen bepalen;
• 69% bereid dat te doen als collega’s onder elkaar het aantal werkuren per week kunnen bepalen;
• 54% bereid dat te doen als de werkgever voor de werknemers het aantal werkuren per week bepaalt.

53% heeft geen toegang tot glijdende uren, een opportuniteit voor creatieve werkgevers

Uit de bevraging blijkt dat 47% van de bevraagde werknemers kan kiezen wanneer de werkdag begint en stopt, binnen bepaalde grenzen uiteraard. 71% geeft aan die keuze van glijdende uren belangrijk tot heel belangrijk te vinden. Dat is een stijging met 25% tegenover de bevraging van twee jaar terug. “Toch heeft 53% van de werknemers vandaag nog altijd geen toegang tot glijdende uren. Het zal voor bepaalde functies  inderdaad  de nodige creativiteit vragen om glijdende werkuren in te voeren, maar als je als werkgever weet hoe belangrijk werknemers die mogelijkheid vinden, ligt daar alleszins een kans om het verschil te maken. En in een krappe arbeidsmarkt is elke opportuniteit om als werkgever attractiever te zijn dan de rest, de moeite waard.”

Thuiswerk/telewerk van occasioneel naar structureel

41% van de werknemers vindt dat thuiswerk/telewerk mogelijk moet zijn voor zijn/haar werk. 36% van de werkgevers laat thuiswerk/telewerk ook effectief toe in de onderneming, maar niet noodzakelijk voor alle werknemers. Het zijn vooral bedienden, kaderleden en directie die toegang krijgen tot thuiswerk/telewerk, telkens goed voor 80%. Meestal gaat het over 1 à 2 dagen per week. Opmerkelijk; van de 64% respondenten die zegt dat vandaag nog geen thuiswerk/telewerk mogelijk is, stelt 1/3^e dat zij hiervan wel zouden willen genieten.

“Thuiswerk heeft zeker aan populariteit gewonnen. Dat merken wij ook aan de vele vragen die wij bij Acerta krijgen over het invoeren van richtlijnen rond thuiswerk. We gaan er van uit dat in de toekomst het telewerk nog ruimer ingang zal vinden, zeker gezien de huidige mobiliteitsproblematiek.  Voor leidinggevenden gaat dit gepaard met een wijziging van de wijze waarop ze hun werknemer beoordelen.   Leidinggevenden zullen, meer dan vandaag, hun werknemer moeten coachen en opvolgen op basis van de gerealiseerde output en minder op basis van de aanwezigheid.” 

67% van de werknemers ziet het zitten om vakantie op te sparen voor later

De wet Werkbaar en Wendbaar Werk effende ook de weg naar loopbaansparen. Loopbaansparen laat toe om bepaalde prestaties niet onmiddellijk te honoreren in arbeidstijd en geld, maar deze op te sparen om later in de carrière terug te nemen. Liefst 69% van de werknemers zou het wel zien zitten om gedurende bepaalde periodes in hun carrière meer te werken om dan weer in andere fases van de loopbaan minder uren te presteren. Ook de mogelijkheid om vakantie op te sparen voor later in de carrière krijgt bijval: 67% zou dat wel zien zitten. Sarah Peeters: Vakbonden én werkgevers staan op de rem omdat (nog) niet helemaal duidelijk is wat loopbaansparen precies kan of zou inhouden. Misschien moeten de partijen vooral beseffen dat voor de werknemer de meerwaarde zit in het zelf mogen kiezen. Een zeg hebben in verschillende aspecten van het werknemer zijn – in de werktijden, de werkplek, de loopbaan, opleiding, verloning, … –verhoogt de betrokkenheid en het engagement van werknemers. Dat zou voldoende reden moeten zijn om van inspraak werk te maken. De Wet Peeters heeft deuren ontsloten, sommige van die deuren staan op een kier, de werknemers willen ze nu graag verder openduwen.”

Over de cijfers – De gegevens komen van de tweejaarlijkse bevraging die ACERTA door een erkend onderzoeksbureau liet uitvoeren bij 1700 werknemers in het voorjaar 2018. Er wordt gewerkt met een representatieve steekproef van de werknemerspopulatie. Deze bevraging is de spiegelenquête van de tweejaarlijkse CEO bevraging van Acerta die werd afgenomen in 2017.