Werknemers van 40 jaar en ouder lopen vandaag de dag 9% meer risico om binnen de tien jaar een hartaanval of beroerte te krijgen dan vijf jaar geleden. Die stijging is opmerkelijk, want het risico op hart- en vaatziekten bij de werkende bevolking zat jarenlang in dalende lijn. De boosdoener? Hoge bloeddruk. Dat alles blijkt uit een onderzoek van welzijns- en preventie-expert Mensura, UAntwerpen en UHasselt op basis van meer dan 450.000 medische onderzoeken bij meer dan 230.000 Belgische werknemers.

De stille doder of stille pandemie: met 31.000 sterfgevallen per jaar zijn hart- en vaatziekten nog altijd één van de belangrijkste doodsoorzaken in België. Bovendien zorgen hart- en vaatziekten ook vaak voor langdurig ziekteverzuim bij werknemers. Nochtans waren er lange tijd positieve signalen, want een aantal risicofactoren, zoals hoge bloeddruk en roken, daalde de voorbije drie decennia stelselmatig.

Te hoge bloeddruk

Maar uit nieuw wetenschappelijk onderzoek van Mensura, UAntwerpen en UHasselt, dat nu gepubliceerd wordt, blijkt dat in die dalende trend een breuk kwam. Mensura voerde tussen 2019 en 2023 meer dan 450.000 medische onderzoeken uit bij meer dan 230.000 Belgische werknemers van 40 jaar en ouder. Samen met de universiteiten keek ze naar vijf risicofactoren: leeftijd, geslacht, bloeddruk, rookgedrag en overgewicht (BMI).

Wat blijkt? Het risico voor oudere werknemers om binnen de tien jaar met hart- en vaatziekten in aanraking te komen, is in de periode van het onderzoek met 9% toegenomen. De grote boosdoener: te hoge systolischebloeddrukwaarden, de zogenaamde bovendruk. Andere risicofactoren zoals BMI en rookgedrag zorgen niet voor een stijging. Het percentage werknemers met een risico van méér dan 10% op hart- en vaatziekten steeg significant tot 2021 (+13%), in 2022 nam het licht af (-4%) en in 2023 bleef het stabiel.

“Hart- en vaatziekten zijn multifactorieel van aard. Leefstijl is daarbij sterk bepalend – voeding, slaap, alcoholgebruik… – maar ook mentale problemen zoals stress spelen een rol. Andere werkgerelateerde factoren zijn bijvoorbeeld fysiek zwaar werk, ploegendienst, hoge temperaturen of lawaai.”  aldus Dr. Gretel Schrijvers, CEO Mensura Group

Minder kans op beroerte in de zorg

De onderzoekers analyseerden ook in welke sectoren het risico op hart- en vaatziekten het grootst is. Wat blijkt: werknemers in de logistieke sector, bouwsector en metaalindustrie lopen de meeste kans om binnen de tien jaar een hartaanval of beroerte te krijgen. Wie in de gezondheidszorg, de publieke sector en het onderwijs werkt, heeft het laagste risico op hart- en vaatziekten. Telewerkers en administratieve functies werden niet meegenomen.

“In de strijd tegen de stijging van het aantal langdurig zieken, is het belangrijk om extra aandacht te hebben voor de mensen met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Uit onderzoek blijkt dat tot 80% van de ziektelast door cardiovasculaire aandoeningen te voorkomen is. Werknemers zijn zelf verantwoordelijk voor de manier waarop ze leven, maar werkgevers kunnen daar een positieve invloed op hebben. Heel wat organisaties zetten vandaag al in op gezondheidspromotie. Daarbij is het belangrijk dat het aspect mentaal welzijn meegenomen wordt. Gedragsverandering is zeer moeilijk bij te veel stress of andere mentale problemen.” – Dr. Gretel Schrijvers, CEO Mensura Group

Rol voor bedrijven en overheid

De resultaten zijn ook een aansporing voor meer aandacht voor (preventie) van hartfalen of beroerte. Ook op de werkvloer.

“Hoge bloeddruk voel je meestal niet, maar het verhoogt wel het risico op een hartaanval of beroerte. Een simpele meting kan de aandoening aan het licht brengen. Met de juiste aanpassingen in levensstijl of de juiste medicatie, kunnen drama’s vermeden worden. Ook werkgevers en overheden kunnen hier een sleutelrol in spelen door het gezonder maken van de leefomgeving en -gewoontes. Binnen het bedrijfsleven blijft (cardiovasculaire) preventie vaak onderbelicht, terwijl werknemers net een sleutelgroep vormen voor vroegtijdige opsporing en gezonde leefgewoontes. Het aangekondigde nationale actieplan voor cardiovasculaire aandoeningen is een belangrijke stap. Nu komt het erop aan het ook effectief te realiseren, samen met alle betrokken partners.” – Rik Vanhoof, Algemeen Directeur van de Belgische Cardiologische Liga

Bron: Mensura