Het Institut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen en de Christelijke Mutualiteit presenteren de resultaten van hun studie naar de oorzaken en uitdagingen van het personeelstekort in de zorgsector. De studie werpt een licht op de werkomstandigheden en moeilijkheden in een sterk vervrouwelijkte sector en onderzoekt de gevolgen van deze situatie voor vrouwen in de samenleving als geheel.

Een enquête, afgenomenbij 1.200 verpleegkundigen en zorgkundigen, belicht de redenen waarom werknemers de sector verlaten. Het verlies van zingeving, geweld op het werk en de moeilijkheid om werk en privéleven te combineren zijn de meest genoemde redenen. Dit tekort heeft nu al een directe impact: naar schatting zijn er in alle ziekenhuizen van het land tussen de 2.000 en 3.000 bedden gesloten wegens een tekort aan verplegend personeel.

De studie toont het onevenwicht aan tussen het tekort aan verpleegkundigen en zorgkundigen in de zorgsector enerzijds en de groeiende vraag naar zorg anderzijds. Met een vergrijzende bevolking en een toename van chronische ziekten, voorspellen prognoses een groeiende vraag naar zorg. Oplossingen gericht op het opleiden en aanwerven van meer personeel proberen het tekort aan personeel op te vangen. Werknemers behouden is echter ook een echte uitdaging. Op dit moment overweegt 28% van de respondenten om hun baan op te zeggen en 26% denkt er zelfs over om het beroep vaarwel te zeggen.

In de studie van het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen en de Christelijke Mutualiteit spraken verpleegkundigen en zorgkundigen over de oorzaken van ontevredenheid op het werk, van emotionele uitputting en van hun intentie om hun baan of beroep op te geven.

76% van de respondenten vond dat ze door de toename van hun werklast bepaalde taken niet meer konden uitvoeren, vooral relationele taken. Dit is te wijten aan de toenemende complexiteit van de zorg en de toename van niet-verpleegkundige en administratieve taken. Dit vergroot de ontevredenheid over het werk en versterkt het verlies van zingeving – factoren die net essentieel zijn voor het behoud van personeel. Veel zorgverleners melden ook situaties van geweld – zowel onder collega’s als door patiënten. Het gebrek aan volledige teams en het gebrek aan tijd om voor uiteenlopende zaken in team te overleggen en werken, zijn ook zeer nadelig.

“86% van de banen in de zorg wordt bekleed door vrouwen. De moeilijke werkomstandigheden, die niet bevorderlijk zijn voor het combineren van werk en privéleven, komen bovenop de gevolgen van de ongelijke verdeling van huishoudelijke taken en gezinszorg, die nog steeds voornamelijk voor de rekening van vrouwen komen. Deze bijna onmogelijke combinatie dwingt vrouwelijke werknemers om ofwel minder te gaan werken, met duidelijke gevolgen voor hun carrière en pensioenrechten, ofwel het beroep helemaal te verlaten. Dit is dan ook een groot knelpunt bij het behouden van personeel, vooral bij de jongere generatie.” aldus Liesbet Stevens, adjunct-directeur van het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen.

De studie toont ook de bredere maatschappelijke impact die het ontstaan van dit personeelstekort met zich meebrengt, in het bijzonder voor vrouwen, die nog steeds heel vaak verantwoordelijk zijn voor onbetaalde zorg. De studie sluit af met concrete aanbevelingen voor het verbeteren van de arbeidsomstandigheden van deze beroepskrachten, wiens essentiële rol in onze samenleving onder druk staat.

De resultaten van de studie worden gepresenteerd op een studiedag op dinsdag 25 juni 2024. Het volledige onderzoeksrapport is beschikbaar op de website van het Instituut.

Bron: Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen