Covid-19 zorgt nu ook voor stormloop op enveloppen. Door de lockdown herbekijken veel organisaties hals over kop de organisatie van de sociale verkiezingen, nadat het parlement vorige donderdagnacht in extremis extra overlegtijd besliste. Werkgevers zetten alles in het werk voor veilige sociale verkiezingen, maar de complexiteit en het strikte tijdskader zorgen voor een bottleneck voor wie last-minute wil bijschakelen naar briefstemmen. SD Worx lijst de aandachtspunten op.

Jan Vanthournout, Senior Legal Manager van SD Worx: “Omschakelen naar briefstemmen of e-voting op afstand, kan een oplossing bieden. Maar daarvoor moet men even de tijd kunnen nemen om dit te organiseren, zodat iedere kiezer evenveel kansen krijgt om te stemmen – veilig, vrij, geheim, en zonder drempels of beïnvloeding. Want daar draait het voor ons om: alle kiezers zijn gelijk en moeten gelijke kansen krijgen om hun stemrecht uit te oefenen.”

Vorige week donderdagnacht 29 oktober is in spoed nog een wet gestemd die de termijn verlengde voor extra overleg over sociale verkiezingen tussen de sociale partners. Als je weet dat tachtig procent van alle bedrijven verkiezingen plannen in de eerste week, liet deze timing slechts zeven kalenderdagen over voor zowel het overleg zelf als de voorbereidingen van eventuele bijsturingen. Werkgevers die nu nog met de vakbond overeenkomen om over te schakelen naar extra briefstemmen, vinden nog moeilijk ondersteuning zo kort voor de verkiezingen.

Sociale verkiezingen zijn administratief complex

Werkgevers merken nu dat de korte periode die nog rest niet volstaat om last-minute een briefstemming te organiseren. Het gaat niet alleen om voldoende enveloppen, maar ook voorgefrankeerde zendingen, het drukwerk zelf, de handling van de individuele postpakketjes met stembiljetten; in sommige bedrijven tot vier per werknemer. Er zijn bedrijven met wel 40 verschillende stembiljetten, door verschillende kieskringen en categorieën: arbeiders, bedienden, jongeren, … De sociale verkiezingen zijn een spiegel van het sociaal overleg, die via representatieve verkiezingen vertegenwoordigers wil afvaardigen.

Laatste maand al bijschakeling naar + 50% briefstemmers

Bij SD Worx, die meer dan een kwart van de bedrijven ondersteunt, is de maximale capaciteit voor briefstemmen ondertussen bereikt. De laatste maand zijn er maar liefst 50% meer briefstemmers bijgekomen: van 80.000 briefstemmers gaan we nu naar 120.000, wat ongezien is, binnen het beperkte tijdskader.

Matthias Jacxsens, projectleider sociale verkiezingen bij SD Worx: “De praktische uitvoering ligt nu bij werkgevers maar veel bedrijven kunnen in deze moeilijke tijden zelf niet de resources vrijmaken om een complex proces als een briefstemming op heel korte termijn logistiek rond te krijgen. SD Worx heeft samen met haar partners gelukkig wel veel expertise opgebouwd. We hebben nog heel wat bedrijven in extremis kunnen helpen, maar het blijft mensenwerk en de productiecapaciteit is zeker niet eindeloos; dat weten de vakbonden ook. Er is bij ons en bij onze partner heel snel geschakeld, maar ook bij ons zijn de grenzen voor de eerste verkiezingsweek bereikt. Onze twee jaar intensieve voorbereidingen met de partners hebben hun vruchten afgeworpen. Alle processen zijn getest; er zijn rigoureuze controles die de kwaliteit van de stembusgang garanderen. Je wilt niet dat een bediende een stembiljet krijgt voor een arbeider of een jongere, …”

“We zijn bijzonder trots op de samenwerking die we in dit kader opgezet hebben. De druk en de logistieke afhandeling van het ganse proces gebeurt door een gespecialiseerde firma en het manueel verwerken van de setjes is een samenwerking met een maatwerkbedrijf. Die mensen zijn ondertussen vier weken in heel moeilijke omstandigheden het beste van zichzelf aan het geven. Dat betekent dat zij volop overwerken en zelfs in het weekend aan de slag gaan, voor zover mogelijk. Het zijn wat ons betreft de stille helden van deze sociale verkiezingen”, vult Matthias Jacxsens van SD Worx aan.

Covid-19 vergt extra flexibiliteit én een pragmatische oplossing

Al is het zeker nog niet te laat. “Als briefstemmen de enige oplossing is maar de tijd ontbreekt, dan kunnen de sociale partners in overleg even op de pauzeknop duwen van de procedure. Daarom voorzien we samen met onze partners enkele weken langer extra capaciteit te voorzien, indien gewenst, als werkgevers het niet zelf kunnen organiseren. Een oplossing die al in veel ondernemingen op dankbare sociale partners is gestoten. Ziekenhuizen bijvoorbeeld hebben wel andere kopzorgen en kunnen mensen moeilijk in een stemlokaal laten samenhokken. Enkelen hebben ondertussen de verkiezingen met een tweetal weken uitgesteld.”

Bron: SD Worx