Wanneer de pendeltijd van werknemers toeneemt, stijgt de kans dat werknemers het moeilijk krijgen om werk en privé in balans te houden. Ook is er een groter risico op motivatieproblemen en een moeilijk herstel van de psychische vermoeidheid die gepaard gaat met het werk. Dat blijkt uit de cijfers van de werkbaarheidsmonitor van de Stichting Innovatie & Arbeid, waarbij in 2013 ruim 17.000 werknemers werden bevraagd.

De meeste werknemers (66,9%) zijn minder dan een uur onderweg voor hun verplaatsing van en naar het werk. Bijna één op de vier (23%) pendelt één à twee uur en voor één op de tien bedraagt de reistijd twee uur of meer.

Bij de verschillende beroepsgroepen zien we dat vooral veel middenkaders/professionals en kader- en directieleden lang onderweg zijn van en naar het werk. Respectievelijk 18,7% en 16% van deze werknemers pendelt twee uur of meer. Bij uitvoerende bedienden gaat het om 11,4%, bij arbeiders om 5 à 7%, bij onderwijskrachten om 8,6% en bij zorgmedewerkers om 4%.

De sectoren met het grootste aandeel werknemers die lang (2 uur of meer) pendelen zijn post- en telecommunicatie (24,8%), de financiële sector (24,5%) en de openbare diensten (17%). De sectoren met het grootste aandeel werknemers die minder dan een half uur pendelen zijn de sector textiel en confectie (52,7%), de horeca (51,8%) en de groot- en kleinhandel (44,7%).

Percentage van werknemers met problematische werk-privébalans dubbel zo groot bij werknemers die lang pendelen

Naarmate de pendeltijd oploopt zien we ook dat het aandeel van de werknemers met een problematische psychische vermoeidheid, motivatieproblemen en een onevenwichtige werk-privébalans, toeneemt.

Bij werknemers die meer dan twee uur pendelen, is het aandeel dat problemen heeft om werk en privé in balans te houden ongeveer dubbel zo groot (18,2%) als bij werknemers die minder dan een uur pendelen. Voor problematisch psychische vermoeidheid zien we een toename met 10,8 procentpunt: van 27,1% bij werknemers die minder dan een uur pendelen tot 37,9% bij werknemers die meer dan twee uur pendelen. Voor motivatieproblemen is het verschil kleiner (17,1% versus 21,8%).

Dit neemt niet weg dat het vooral de arbeidssituatie zelf is die een belangrijke rol speelt op het vlak van psychische vermoeidheid, werk-privébalans en welbevinden. Een meer gedetailleerde analyse leert dat de belangrijkste voorspellers voor een problematische werk-privébalans een hoge werkdruk, overwerk en een hoge emotionele belasting zijn. Voor psychische vermoeidheid zijn dat eveneens een hoge werkdruk en een gebrek aan steun van de directe leiding. De kans op motivatieproblemen is vooral toe te schrijven aan een gebrek aan afwisseling in het werk, gebrek aan steun van de directe leiding en een hoge werkdruk. De lange pendeltijden hebben ook een ‘nettoimpact’ op het welbevinden, de werk-privébalans en de psychische vermoeidheid maar die impact is minder sterk.