De Nationale Arbeidsraad en de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven hebben op dinsdag 30 mei 2023 een gezamenlijk advies aangenomen over de invulling die moet worden gegeven aan de prioriteiten van het Belgische voorzitterschap voor de EPSCO-filière. België zal namelijk van 1 januari 2024 tot en met 30 juni 2024 voor de 13de keer het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie bekleden. De Raden staan in hun advies doorgaans positief tegenover de aanpak die voor het Belgische voorzitterschap wordt voorgesteld en delen de prioriteiten die de minister van Werk aan hen heeft gepresenteerd.

In het advies herinneren ze aan hun bezorgdheid dat de globale strategie van de Unie in haar verschillende pijlers – economisch, sociaal, werkgelegenheid en milieu – evenwichtig moet zijn, en steunen zij meer bepaald de aanpak van België, die erin bestaat om het debat op Europees niveau betreffende de wetgevende en niet-wetgevende initiatieven voor het realiseren van de Europese pijler van sociale rechten, een centrale plaats te geven in de besprekingen die tijdens zijn voorzitterschap zullen plaatsvinden ter voorbereiding van de agenda van de volgende Europese Commissie (2024-2029).

Een groot aantal van de beginselen van de Europese pijler kregen in dit verband al vorm door in de Nationale Arbeidsraad en op sector- en ondernemingsniveau gesloten collectieve arbeidsovereenkomsten en door middel van wet- en regelgevende bepalingen, die vaak gestoeld zijn op eenparige adviezen van de Raad. De sociale partners trachten immers akkoorden uit te werken die rekening houden met zowel de behoeften van de werknemers als de noodwendigheden van de onderneming. Het Belgische voorzitterschap zal het debat moeten leiden dat op Europees niveau zal moeten worden gevoerd over de wetgevende en niet-wetgevende initiatieven die noodzakelijk zijn om alle beginselen van de Europese pijler van sociale rechten te verwezenlijken en ervoor te zorgen dat deze in de gehele Unie daadwerkelijk worden toegepast, niet enkel met het oog op rechtvaardigheid en sociale inclusie, maar ook om oneerlijke concurrentie op het vlak van de normen inzake sociale bescherming te beperken. Daarbij moet ervoor worden gezorgd dat de initiatieven rekening houden met de kosten voor de Europese ondernemingen, en dan met name de kleinste ondernemingen. Zij werden en worden nog steeds getroffen door meerdere crises en door de verscherpte internationale concurrentie, met name met China en de VS. De Raden wensen ten volle te kunnen deelnemen aan de werkzaamheden die hierover zullen worden verricht, rekening houdend met hun respectieve bevoegdheden.

In hun advies benadrukken de Raden in het bijzonder dat de deelname van de sociale partners aan de governance essentieel is om te kunnen anticiperen op de veranderingen in het kader van een rechtvaardige transitie en om die veranderingen te kunnen beheren. Dit is een conditio sine qua non voor het welslagen van het gevoerde beleid. Daarom is het van essentieel belang de nationale en Europese sociale partners systematisch en tijdig bij de Europese sociaal-economische governance te betrekken.

Dit omvat in het bijzonder hun betrokkenheid bij het proces van het Europees semester, bij de bevordering van opwaartse sociale convergentie, bij de evaluatie en de eventuele verlenging van de tijdelijke “Support to mitigate Unemployment Risks in an Emergency” (SURE), alsook bij de nationale projecten die in het kader van de “Recovery and Resilience Facility” (de RRF) worden ontwikkeld. Sociaal overleg en sociale dialoog moeten door de Europese en nationale autoriteiten worden aangemoedigd. Daarbij is het van cruciaal belang dat de Europese en nationale autoriteiten zich ertoe verbinden de sociale akkoorden die na de onderhandelingen en discussies tussen de sociale partners worden gesloten, te eerbiedigen. Het Belgische voorzitterschap wordt opgeroepen om, in samenwerking met de sociale partners, een reflectie op gang te brengen over hoe de Europese sociale dialoog kan worden verbeterd, onder meer door een effectbeoordeling van de sociale dialoog, door voorstellen om de vastgestelde tekortkomingen te verhelpen en door de invoering van maatregelen die de sociale partners in staat stellen te melden wanneer zij buiten de nationale en Europese beleidsvorming worden gehouden.

Een andere grote prioriteit voor de Raden is de thematiek van het levenslang leren (life-long learning), die op EU-niveau een topprioriteit moet worden voor alle burgers, teneinde de kwalitatieve en kwantitatieve ontoereikendheid van de vaardigheden weg te werken en aldus vacatures in te vullen. In dit verband pleiten de Raden ervoor dat het Europees Jaar van de vaardigheden, dat loopt van mei 2023 tot mei 2024, één van de hoofdprioriteiten van het Belgische voorzitterschap wordt. Zij roepen het Belgische voorzitterschap op een brede bezinning op gang te brengen en te houden over de wijze waarop de ontwikkeling van vaardigheden op Europees, nationaal en regionaal niveau wordt georganiseerd.

De Raden onderstrepen in hun advies ook het belang van de problematiek van gezondheid/veiligheid, die zowel op Europees niveau als op het niveau van de IAO (fundamentele normen) een historisch fundamenteel thema is. Afgezien van de traditionele gezondheids- en veiligheidskwesties, steunen de Raden de nadruk die het toekomstige Belgische voorzitterschap legt op de kwestie van de geestelijke gezondheid en meer bepaald op stress en burn-out.

De strijd tegen sociale fraude en sociale dumping en de verbetering van het vrije verkeer van werknemers en diensten, met inachtneming van een gelijk speelveld op het vlak van arbeidsvoorwaarden, zijn evenzeer essentiële aandachtspunten voor de Raden. In dit opzicht is een fundamentele rol weggelegd voor de Europese Arbeidsautoriteit (ELA) in deze verschillende kwesties en moet worden benadrukt hoe belangrijk de evaluatie van de ELA is, die in 2024 zal plaatsvinden.

Bron: NAR