De afgelopen jaren hebben de Belgische bedrijven fors geïnvesteerd in automatisering en digitalisering van hun productieprocessen. In België zijn meer dan 10.300 robots geïnstalleerd, volgens cijfers van de IFR (International Federation of Robotics), waardoor ons land in 2022 op de 15e plaats staat met een robotdichtheid van 198 robots per 10000 werknemers, tegenover een wereldgemiddelde van 141.

“Dit is grotendeels te danken aan de aanwezigheid van de auto-industrie en haar toeleveranciers in België”, verklaart Ben Van Roose, Manager Manufacturing bij Agoria. “In werkelijkheid blijft het potentieel voor de toepassing van robotisering aanzienlijk in de verwerkende industrie, en met name in kmo’s maar ook in andere belangrijke economische sectoren zoals de voedings- en de chemische industrie en voor toepassingen waarvan het voorheen ondenkbaar was dat ze met een robot konden worden gedaan.”

4 op 10 kmo’s maken geen gebruik van of hebben geen basiskennis over robotisering

Dit is een van de belangrijkste conclusies van de enquête “Robotisation in Belgium: The next steps in unlocking its full potential” die de federatie van technologiebedrijven Agoria en consultant PwC België hebben uitgevoerd bij 120 productiebedrijven en een aantal leveranciers en universiteiten. Daaruit blijkt dat 7 van de 10 productiebedrijven reeds robotisering of aanverwante toepassingen in hun productieproces gebruiken of daarmee experimenteren. Het onderzoek wijst echter op een groot verschil in de toepassing van deze technologie tussen grote ondernemingen en kmo’s: bijna 40% van deze laatste gebruikt geen robotisering in hun productieproces of heeft er geen basiservaring mee.

Onvoldoende opleiding en een gebrek aan interne kennis wordt door de ondervraagde bedrijven als belangrijkste obstakels voor de invoering van robotisering geciteerd.

Om het potentieel van robotisering binnen het bedrijf correct in te schatten en de implementatie ervan te versnellen, zijn reskilling en upskilling essentieel. De invoering van robotisering wordt ook belemmerd door het tekort aan STEM-profielen. De initiatieven die de afgelopen jaren op regionaal niveau zijn genomen gaan in de goede richting, maar we moeten verder gaan en kijken hoe we op nationaal niveau met de verschillende actoren een ambitieuze strategie kunnen opzetten en verwezenlijken.

Uit de enquête blijkt ook dat er nog steeds een zeker wantrouwen tegenover robotisering bestaat, maar dit neemt af. Zo zegt 45% van de ondervraagde bedrijven dat hun werknemers de robotisering positief inschatten en 75% van de werknemers vindt de gevolgen van de robotisering voor de werkgelegenheid onbestaand of positiefs.

Een complexe maar cruciale reis

Bij 6 op 10 kmo’s is men reeds gestart met de adoptie van robotisering, maar er is zeker nog een belangrijke inhaalbeweging nodig om hun groei te verzekeren en de efficiëntie nog te vergroten om te kunnen meespelen op de internationale markt. Volgens het onderzoek van Agoria en PwC vormt het gebruik van robots een belangrijk onderdeel van deze automatisering en speelt het daarom een cruciale rol, vooral in het vermogen van ondernemingen om te innoveren en te groeien, terwijl de arbeidsomstandigheden van hun werknemers worden verbeterd.

Het multidisciplinaire en complexe karakter van automatisering en robotisering vormt echter een grote uitdaging voor bedrijven. Daarom adviseren Agoria en PwC om een 7-stappenplan te volgen en benadrukken zij de noodzaak om alle actoren erbij te betrekken.

Het belangrijkste is om de juiste stappen in de juiste volgorde te zetten en je te laten begeleiden. Gelukkig kunnen we in België rekenen op een uitgebreid en professioneel ecosysteem van robotleveranciers, leveranciers van randapparatuur en robotapplicatie-integratoren die kunnen helpen bij de integratie en implementatie van robotisering binnen bedrijven.

Overheidssteun aangepast aan de realiteit van de ondernemingen

Robotisering is een eerste stap op weg naar toekomstbestendige bedrijfsmodellen van morgen. De regio’s hebben de afgelopen jaren veel initiatieven ontwikkeld om bedrijven te inspireren en de toepassing van automatiseringstechnologieën binnen het productieproces te bevorderen. De resultaten van de enquête benadrukken het belang van dit laatste, maar ook de noodzaak om te blijven investeren in verdere automatisatie.

De overheid is zich bewust van het belang van de door de ondernemingen te verrichten investeringen en heeft ook initiatieven in het leven geroepen om deze te ondersteunen. De volgende stap is deze toegankelijker te maken en nog meer te laten beantwoorden aan de dagelijkse realiteit van de ondernemingen. “Gezien de uitdaging om het concurrentievermogen van onze Belgische industrie te handhaven, is het van essentieel belang om een langetermijnvisie te ontwikkelen en niet alleen rekening te houden met het scheppen van banen op korte termijn, maar ook met de toekomstperspectieven die de robotisering onze bedrijven biedt. Zonder dit zullen we de ontwikkeling van een duurzame Belgische industrie niet kunnen bevorderen,” besluit Jochen Vincken.

Bron: Agoria – PwC – Robotisation in Belgium: The next steps in unlocking its full potential”