Maar liefst 65% van de ondernemers in ons land maakt zich dagelijks zorgen over de toekomst van hun bedrijf. Dat blijkt uit een bevraging van hr-dienstengroep Liantis bij 1.568 Belgische ondernemers. Nog opvallend: 6 op de 10 ondernemers had het afgelopen jaar vaak tot altijd stress. Een stressniveau dat sinds de coronacrisis stijgt en amper lijkt af te nemen. Liantis en UNIZO willen samen werk maken van het mentaal welzijn bij ondernemers met het project ‘Samen Sterker Ondernemen’ dat steun krijgt van Federaal Minister David Clarinval. Daarnaast vraagt UNIZO een apart gezondheidsbudget voor ondernemers.

In een onderzoek met iVOX polste hr-dienstengroep Liantis naar het mentaal welzijn van ondernemers in ons land. In totaal werkten 1.568 ondernemers mee aan de bevraging. Maar liefst 60,5% van de respondenten stelt dat ze vaak tot altijd last hebben van stress, 25,9% zegt hier af en toe last van te hebben. Op vlak van vermoeidheid zegt 58,7% dat ze vaak tot altijd vermoeid zijn, 29% af en toe. Nog opvallend: 49,4% heeft vaak tot altijd het gevoel dat het allemaal wat te veel is, bij 29,6% is dat af en toe het geval. “We gaan al een paar jaar van crisis naar crisis en dat weegt zwaar op ondernemers, niet alleen financieel maar ook mentaal. Er lijkt maar geen licht te komen aan het eind van de tunnel”, vertelt Karel Van den Eynde, expert zelfstandig ondernemen bij Liantis.

Bovendien stelt Liantis vast dat het aantal zelfstandigen dat aangeeft ‘zo goed als altijd’ stress te ervaren, al enkele jaren stijgt en erg hoog blijft. Merk daarbij de significante stijging op in onze bevraging van april, amper een goede maand na het begin van de oorlog in Oekraïne.

Stijgende (energie)kosten

Vooral het feit dat we crisis na crisis beleven, zorgt ervoor dat het stressniveau bij zelfstandige ondernemers abnormaal hoog ligt en blijft. Zo zegt 65,7% van de bevraagden in de Liantis-enquête dat ze zich dagelijks zorgen maken over de toekomst van hun bedrijf. 60% zegt bovendien dat ze letterlijk wakker liggen van de stijgende kosten waarmee ze geconfronteerd worden. Volgens een studie van de Nationale Bank is de elektriciteitskost voor een onderneming sinds begin dit jaar meer dan een verdubbeld. Voor aardgas gaat de factuur maal 2,5. Ook de kosten voor grondstoffen en transport zijn vandaag gemiddeld 63 procent hoger dan een jaar geleden. De ondernemers slagen er maar moeilijk in om deze kosten door te rekenen.

Danny Van Assche: “Kmo’s met minder dan 10 werknemers kunnen gemiddeld slechts 40 procent van deze stijgende kosten doorrekenen aan de klant. Het deel van de kosten dat niet wordt doorgerekend, vertaalt zich in besparingen of zelfs het aangaan van extra schulden. Naast de grondstoffen en energie tekenen daarnaast door de automatische indexering ook de loonkosten records op. Deze zorgen wegen als lood op de ondernemers.”

Vooral jongeren en hoofdberoepers

Vooral de jongeren blijken bovendien aan te geven dat ze vaak met hun mentale weerbaarheid in de clinch liggen. Bij de 18 tot 30-jarigen zegt 73,9% zelfs dat ze vaak tot altijd last hebben van stress, en dat aandeel neemt af naarmate de ondernemers ouder worden. “Jongeren staan aan het begin van een carrière, hebben geïnvesteerd en nog niet de kans gehad voldoende reserves op te bouwen. Dan is het evident dat je je zorgen maakt over de toekomst”, licht Karel Van den Eynde toe. Daarnaast zijn het ook vooral de mensen in hoofdberoep die stress rapporteren: het gaat om 63,3% in vergelijking met 48,7% bij de mensen in bijberoep. “Deze mensen zijn voor hun inkomen volledig afhankelijk van hun zelfstandigenactiviteit. In tijden van crisis vrezen zij dus niet enkel voor hun zaak, maar ook voor zichzelf, hun familie…”, aldus Van den Eynde.

Project ‘Samen Sterker Ondernemen’

Dat mentaal welzijn een thema is dat hoog op de agenda staat bij Liantis en UNIZO hoeft natuurlijk geen betoog. Daarom zetten de twee organisaties samen in op het project ‘Samen Sterker Ondernemen’ dat de steun krijgt van federaal minister David Clarinval en waarmee ze zelfstandige ondernemers willen sensibiliseren, informeren en adviseren over mentale risico’s. “Dit project bouwt voort op de conclusies die Liantis en UNIZO eerder trokken uit het project “De veerkrachtige zelfstandige” uit 2019. Zo zal het project onder meer de toegevoegde waarde van een groepscoaching onderzoeken en wordt er een welzijnsbarometer uitgewerkt”, aldus Liantis en UNIZO. “Daarnaast willen we de aandacht voor mentaal welzijn nog meer structureel verankeren in onze werking.”

UNIZO pleit voor gezondheidsbudget voor ondernemers

Het Terug Naar Werk-traject voor zelfstandigen, dat na aandringen van UNIZO gerealiseerd werd, is alvast een stap in de goede richting. Vanaf nu kunnen zelfstandigen na arbeidsongeschiktheid genieten van meer structurele begeleiding om terug aan de slag te gaan. Dat is positief, maar zoals steeds is voorkomen beter dan genezen. Daarom pleit UNIZO om het gezondheidsbeleid voor zelfstandigen te versterken.

“Dit budget wordt door de sociale zekerheid aan de zelfstandige ter beschikking gesteld, waarmee men tijdens de loopbaan investeringen kan doen in preventie en welzijn. Zo kan men gespecialiseerde hulp inroepen en worden problemen die aan de basis van langdurige uitval kunnen liggen, zoals werkdruk of emotionele belasting, tijdig en op gepaste wijze aangepakt. Zo’n gezondheidsbudget is in de eerste plaats een investering, maar zal zich terugverdienen in meer gezonde zelfstandigen en minder uitgaven inzake arbeidsongeschiktheid.” UNIZO vraagt een startbudget van 1.000 euro, dat in de loop van de carrière kan aangevuld worden.