Maar liefst 42% van de ernstige arbeidsongevallen gebeurde in 2022 met medewerkers die minder dan 1 jaar in dienst waren. Dat blijkt uit een analyse van hr-dienstengroep Liantis naar aanleiding van Werelddag voor Veiligheid en Gezondheid op het werk (28 april). Het aantal ernstige arbeidsongevallen blijft ondertussen even hoog als in 2021. “De hoge werkdruk en het tekort aan medewerkers spelen zeker een rol in de cijfers. Toch moeten we er alles aan doen om dit naar beneden te krijgen.”

In 2022 onderzocht de erkende externe preventiedienst Liantis 678 ernstige arbeidsongevallen bij Belgische werkgevers. Dat zijn arbeidsongevallen met dodelijke afloop of ongevallen die leiden tot een zwaar of blijvend letsel. Liantis analyseerde die cijfers naar aanleiding van Werelddag voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk op 28 april, een initiatief van de Internationale Arbeidsorganisatie.

In 2021 waren dit er 679 ongevallen: het hoogste aantal van de laatste 5 jaar. Hoewel dat aantal zware arbeidsongevallen in 2022 niet echt daalde, rapporteerde de preventiedienst hierbij minder dodelijke slachtoffers. Zo lieten vorig jaar 5 mensen het leven, terwijl dat er in 2021 nog 8 waren. “We zien ook dat het aantal slachtoffers dat nadien te kampen had met blijvende ongeschiktheid licht daalde. Op zich mogen we voorzichtig spreken van een positieve evolutie, maar elk slachtoffer blijft er uiteraard één te veel”, benadrukt Bart Geerts teamleader arbeidsveiligheid bij Liantis.

Meest voorkomende kwetsuren

De top drie meeste voorkomende kwetsuren blijven vergelijkbaar met de andere jaren, met op de eerste plaats breuken (69,8%), gevolgd door brandwonden (15%) en verlies van lichaamsdelen (4,9%) zoals vingerkootjes. Dat is niet verwonderlijk volgen Geerts: “Breuken en brandwonden kan je overal oplopen, daarvoor hoeft het niet om een onveilige werkplek te gaan. Een ongelukkige val op kantoor of een hete kop koffie morsen kan genoeg zijn om zulke verwondingen op te lopen.”

Daarnaast is er in de meerderheid van de gevallen sprake van verlies van controle over een machine (29,2%) of een val van hoogte (27,3%) die samen voor meer dan de helft aan de basis liggen van ernstige arbeidsongevallen. “Je hoeft als werkgever niet noodzakelijk diep in de buidel te tasten om de veiligheid drastisch te verhogen. Heel simpele zaken, zoals duidelijk signalisatie, valharnassen en opleiding, kunnen vaak het verschil tussen leven of dood betekenen”, aldus expert Bart Geerts.

Ervaring blijft cruciale factor

In tegenstelling tot leeftijd, is het aantal dienstjaren binnen het bedrijf de grootste bepalende factor. Zo gebeurden in 2022 maar liefst vier op de tien ongevallen (42,2%) met medewerkers die minder dan een jaar in dienst waren. Bij 7 op de 10 ongevallen gaat het om medewerkers die minder dan 5 jaar in dienst waren. “De gemiddelde leeftijd van de slachtoffers is 40 jaar. Het is dus niet zo dat de nieuwkomers op de werkvloer per definitie ook jongeren zijn. We zien ook dat vanaf het vijfde jaar in dienst het aantal ongevallen sterk afneemt. Net daarom is een grondige veiligheidsopleiding voor nieuwe medewerkers ontzettend belangrijk”, licht Bart Geerts van Liantis toe.

Gedeelde verantwoordelijkheid

Wie de grootste verantwoordelijkheid draagt, laat Geerts in het midden. “Soms zie je dat werkgevers wel degelijk investeren in veiligheid, terwijl sommige medewerkers het dan weer niet zo nauw nemen met de voorschriften. Als het voorziene veiligheidsmateriaal niet correct gebruikt wordt, bijvoorbeeld omdat een medewerker op vrijdagavond nog snel iets wil afwerken, kan dat jammer genoeg desastreuze gevolgen hebben. Daarom hebben werkgevers en werknemers hierin een gedeelde verantwoordelijkheid”, stelt de expert.