Zelfstandigen, micro- en kleine ondernemingen spelen een veel belangrijkere rol in het scheppen van banen dan voorheen werd aangenomen, blijkt uit een nieuw onderzoek van de Internationale Arbeidsorganisatie. Het rapport, getiteld ‘Small matters: Global evidence on the contribution to employment by the self-employed, micro-enterprises and SMEs’, bevat gegevens uit 99 landen. Hieruit blijkt dat deze zogenaamde kleine economische eenheden samen 70 procent van de totale werkgelegenheid verschaffen. Dit maakt hen veruit de belangrijkste motor van werkgelegenheid.

De bevindingen hebben belangrijke implicaties voor het beleid en programma’s voor jobcreatie, opstartende bedrijven en productiviteit, en programma’s die de kwaliteit en de formalisering van banen beogen. Deze moeten volgens het rapport meer gericht zijn op zelfstandigen, micro- en kleine ondernemingen.

De informele sector is verantwoordelijk voor gemiddeld 62 procent van de totale werkgelegenheid in deze 99 landen, en wordt doorgaans gekenmerkt door minder goede werkomstandigheden (zoals een gebrek aan sociale bescherming, lagere lonen en zwakkere arbeidsverhoudingen). Het niveau van informaliteit varieert enorm, gaande van meer dan 90 procent in Benin, Ivoorkust, Madagaskar en Mali, tot minder dan 5 procent in België, Luxemburg, Denemarken, Ierland, Oostenrijk, Zwitserland en Brunei.

In de landen met hoge inkomens zijn kleine economische eenheden goed voor 58 procent van de totale werkgelegenheid. Dit cijfer ligt aanzienlijk hoger in de lage en middeninkomenslanden. In de landen met het laagste inkomensniveau bieden kleine economische eenheden bijna 100 procent van de totale werkgelegenheid.

De inschattingen zijn gebaseerd op nationale enquêtes onder huishoudens en arbeidskrachten, waaronder zelfstandigen, die in alle regio’s behalve Noord-Amerika werden verzameld.

“Het is de eerste keer dat de bijdrage van kleine economische eenheden aan de totale werkgelegenheid is ingeschat en wordt vergeleken voor zo’n grote groep van landen, waaronder ook lage en middeninkomenslanden,” zei Dragan Radic, Hoofd van de Eenheid Kleine en Middelgrote Ondernemingen van de IAO.

Volgens de auteurs zou de ondersteuning van zelfstandigen, micro- en kleine ondernemingen een centraal onderdeel moeten zijn van de strategieën voor economische en sociale ontwikkeling. Ze benadrukken het belang van het scheppen van een gunstig klimaat voor dergelijke bedrijven, door ervoor te zorgen dat zij effectief vertegenwoordigd zijn en dat de vormen van sociale dialoog ook voor hen werken.

Andere aanbevelingen zijn onder meer: inzicht krijgen in de manier waarop de productiviteit van ondernemingen wordt bepaald door een breder ecosysteem, het vergemakkelijken van de toegang tot financiering en de markten, het bevorderen van het ondernemerschap van vrouwen, het stimuleren van de overgang naar de formele economie en milieubehoud.

Micro-ondernemingen worden gedefinieerd als ondernemingen met maximaal negen werknemers, terwijl kleine ondernemingen tot 49 werknemers hebben.

Bron: IAO – Internationale Arbeidsorganisatie