Mobiliteit in Vlaanderen en Brussel blijft bijzonder precair. Niet minder dan 90 procent van de bedrijven klaagt over moeilijke bereikbaarheid, zowel met de wagen als met het openbaar vervoer. Bijna de helft van de Belgische bedrijven (46 procent) zegt moeilijk bereikbaar te zijn met de auto vanwege files. In Brussel is dat zelfs 75 procent. Meer overheidsorganisaties (57 procent) dan privé-bedrijven (45 procent) zeggen hinder te ondervinden van de fileproblematiek.

Naar aanleiding van de week van de mobiliteit vroeg SD Worx 2.500 werknemers naar hun mobiliteitsvoorkeuren op het vlak van woon-werkverkeer. Respondenten konden aangeven of ze de voorkeur gaven aan een mobiliteitsbudget of aan een bedrijfswagen. Deze vraag stond los van de feitelijke situatie of een werknemer al over een bedrijfswagen of mobiliteitsbudget beschikte: er werd alleen naar voorkeuren gevraagd. In de enquête werden werknemers ook gevraagd of ze thuis willen werken om files en mobiliteitsproblemen te vermijden.

Opmerkelijk is dat wie binnen België grote verplaatsingen moet maken (bijvoorbeeld een werknemer die in Wallonië woont, maar in Vlaanderen werkt) steevast de voorkeur geeft aan de bedrijfswagen. Dat geldt bijvoorbeeld voor 83 procent van de werknemers die in Brussel wonen, maar in Wallonië werken. Bij Vlamingen die in Wallonië werken is dat 70 procent. Mogelijke verklaring hiervoor (naast de globale kost van een privéwagen), is dat 57 procent van de Waalse bedrijven met het openbaar vervoer nauwelijks bereikbaar is. Er zijn te weinig haltes, of de verbindingen zijn te complex.

Filegebied Brussel

Wie dagelijks het filegebied van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest in moet, geeft de voorkeur aan het mobiliteitsbudget. Dat geldt voor iedereen die in Brussel werkt, maar in een ander gewest woont. Meer dan 60 procent van de Belgen die in Brussel werken, afkomstig uit welke hoek van het land dan ook, verkiest het mobiliteitsbudget boven de bedrijfswagen. Hoe lastiger de mobiliteitssituatie, hoe vaker het mobiliteitsbudget een oplossing lijkt te bieden. Ook in Vlaanderen is de mobiliteitssituatie precair, daarom geeft ook 54 procent van de Vlamingen die in Vlaanderen werken de voorkeur aan een mobiliteitsbudget boven een bedrijfswagen. Anderzijds geeft 67 procent van de werknemers die in het Brusselse Gewest wonen, maar in Vlaanderen werken, de voorkeur aan een bedrijfswagen. De mobiliteitsproblematiek in Vlaanderen lijkt voor Brusselaars dus minder problematisch dan de situatie in het eigen gewest.

De voorkeur voor het mobiliteitsbudget heeft te maken met het multimodale karakter ervan. Werknemers kunnen binnen hun budget namelijk gebruik maken van alle transportmiddelen die door de werkgever worden aangeboden. Werknemers verwachten een efficiëntere woon-werkverplaatsing door een combinatie van diverse transportmiddelen zoals fiets, openbaar vervoer, cambiowagen of eventueel een kleine, zuinige wagen voor de daluren.

Het initiatiefrecht voor het mobiliteitsbudget ligt wel bij de werkgever. Die neemt het initiatief om het mobiliteitsbudget in zijn organisatie te introduceren of te schrappen. Hij bepaalt ook de hoogte van het mobiliteitsbudget en de diverse transportmiddelen die medewerkers ter beschikking krijgen. Ze kunnen het mobiliteitsbudget altijd gebruiken voor woon-werkverplaatsingen en beroepsverplaatsingen. Of het ook voor zuivere privéverplaatsingen kan worden gebruikt, beslist de werkgever. De gekozen mobiliteitsoplossingen moeten wel altijd werkgerelateerd zijn.

“In januari 2014 heeft CD&V kamerlid Jef Van den Bergh een wetsvoorstel op het mobiliteitsbudget ingediend”, zegt Kathelijne Verboomen, mobiliteitsexperte en directeur tax & reward van SD Worx. “Dat wetsvoorstel kon tijdens de vorige legislatuur niet meer worden behandeld. Daarom heeft Jef Van den Bergh het tijdens de huidige legislatuur opnieuw ingediend, al meteen deze zomer. Bij zowel werkgevers- als werknemersorganisaties bestaat een groot draagvlak voor het mobiliteitsbudget. Hopelijk wordt het snel behandeld. Als het wordt aangenomen, kan het mobiliteitsbudget uitgroeien tot een sterke concurrent voor de bedrijfswagen.”

Home office gewenst

Ook thuiswerken kan deel uitmaken van de mobiliteitsaanpak van bedrijven. Op dit moment geeft 50 procent van de Brusselse, 35 procent van de Vlaamse en 11 procent van de Waalse bedrijven aan dat home office tot de mogelijkheden behoort. Er bestaat nauwelijks verschil tussen overheid (37 procent) en privé (35 procent).

Ook werknemers zien thuiswerken als een deel van de oplossing voor de mobiliteitsproblematiek. Uit de voorkeurensurvey van SD Worx blijkt namelijk dat 56 procent van de bedienden zegt thuis te willen werken. In de eerste plaats gaat het ook hier over werknemers die in een ander gewest werken dan ze wonen. Voor wie in Vlaanderen werkt én woont (37 procent) is home office minder belangrijk. Wie in Wallonië (53 procent) of Brussel (57 procent) werkt en woont, vindt thuiswerken in ieder geval niet onbelangrijk.

“Voor Waalse werknemers spelen duur en afstand van de verplaatsing daarin een rol. Voor Brusselse bedienden vooral de duur van de verplaatsing en de fileproblematiek”, licht Kathelijne Verboomen toe. “De bereikbaarheid van een organisatie wordt steeds belangrijker voor de attractiviteit van een werkgever. Werknemers houden niet alleen rekening met het loonpakket, de leerkansen en de flexibiliteit die een werkgever biedt, maar hechten steeds vaker belang aan de bereikbaarheid van het bedrijf en de parkeermogelijkheden. Voor een potentiële medewerker is reistijd crucialer dan afstand.”