In volle lockdown waren op onze Belgische arbeidsmarkt tot 15% minder ontslagen dan vóór corona uitbrak. Bovendien kwam het initiatief voor ontslag nog steeds vaker van de werknemer dan van de werkgever. De daling in contractbeëindigingen komt vooral door de invoering van het systeem van tijdelijke werkloosheid, dat bedrijven die het moeilijk hebben door de coronacrisis extra ademruimte geeft. Afgelopen weekend besliste de superkern om het systeem te verlengen tot 31 augustus 2020. Een goede zaak, zo blijkt dus uit de analyse van Acerta.

In volle coronatijd zijn er minder contracten van onbepaalde duur beëindigd dan in andere jaren in dezelfde periode. In april waren dat er 15,6 % minder dan in dezelfde maand vorig jaar; in maart was er al een daling met 12,5 %. In februari, in pre-coronatijd, waren er ook al minder ontslagen dan in 2019, maar dat was ongetwijfeld vooral het gevolg van het feit dat we ons bevonden in de occulte periode voor de sociale verkiezingen. Het gaat in mei 2020 om een daling van 12,7% ten opzichte van mei 2019. Deze daling is minder uitgesproken dan deze van april jaar-op-jaar.

Tijdelijke werkloosheid niet de enige uitweg in het afwenden van ontslagen

Julie Rousseau, Senior Legal Consultant Acerta: “Het stelsel van tijdelijke werkloosheid, dat nu dus weer verlengd is, is een manier voor werkgevers om in het oog van de crisis het arbeidsaanbod snel aan te passen aan de situatie en om de loonkost tijdelijk te doen dalen. Het geeft hen ademruimte. Aan de vragen die ons bereiken, merken we dat werkgevers nu ook verder vooruit beginnen te kijken en de balans beginnen op te maken. Omdat ze geloven dat het tij zal keren en ze hun goede talenten snel terug nodig zullen hebben, trachten ze in eerste instantie om ontslagen te vermijden. Naast tijdelijke werkloosheid kijken ze ook naar andere kostenbesparende manieren om de crisis te overbruggen. Ze stemmen in met corona-ouderschapsverlof. Ze denken aan de optie om de wekelijkse arbeidsduur tijdelijk te verminderen. Ze bekijken de mogelijkheid om werknemers te delen, in een systeem van meervoudig werkgeverschap. Ze zoeken dus manieren om hun mensen te houden, maar de kost daarvan te verminderen.”

Contractbeëindiging meestal op initiatief van de werknemer

De corona-ontslagrondes van de laatste weken kunnen de indruk wekken dat de crisis al veel banen heeft gekost, maar voorlopig bevestigen de cijfers dat niet. De cijfers over de beëindiging van contracten van onbepaalde duur wijzen eigenlijk vooral op een afwachtende houding. Het klopt ook niet dat het initiatief voor beëindiging nu ineens meer van de werkgevers zou komen dan van werknemers zelf. In mei gebeurde 24,8 % van de contractbeëindigingen nog altijd door de werknemer, en 31,4 % van de contractbeëindigingen gebeurde in onderling overleg, waarvoor het initiatief ook vaak bij de werknemer ligt. Bij nog eens 29 % van de contractbeëindigingen ging het om een beslissing van de werkgever.

“Corona heeft onvermijdelijk een impact op contracten tussen werkgevers en werknemers. Maar dat werkgevers direct zouden aansturen op het verbreken van het contract klopt niet. Ze maken eerst graag gebruik van de alternatieven die er zijn en daarom zal de verlenging van het systeem van tijdelijke werkloosheid welkom zijn. Want ooit komt er een post-corona en zullen bedrijven weer in een situatie komen dat ze weer meer mensen nodig hebben. Op dat ogenblik wordt de arbeidskrapte weer een zorg. Dan is het goed om met opgeheven hoofd terecht te kunnen bij de werknemers die even op de bank werden gezet. Typisch aan corona-ontslagen is dat beide partijen hadden gehoopt dat het niet zover had hoeven komen.”

Bron: Acerta – De analyse is gebaseerd op werknemers met een arbeidsovereenkomsten van onbepaalde duur van een representatief staal van meer dan 32.000 werkgevers uit de privésector.