De kogel is door de kerk: de jury van de projectoproep ‘Vitaal en gezond telewerken’ heeft 14 projecten gekozen uit de 38 ingediende voorstellen. Het Vlaams Instituut Gezond Leven vzw lanceerde die projectoproep begin juli in opdracht van minister Beke. Daarmee wilden ze Vlaamse bedrijven of organisaties ondersteunen om de fysieke en mentale gezondheid van telewerkers te verbeteren. De geselecteerde organisaties krijgen financiële ondersteuning en begeleiding om hun projectvoorstel uit te voeren van 1 december 2021 tot 31 december 2022.

De projectoproep richtte zich enerzijds naar Vlaamse ondernemingen, uit de profit en social profit. Maar ook naar alle andere organisaties die iets konden bijdragen aan de gezondheid van werknemers. Denk bijvoorbeeld aan coworking spaces, bedrijventerreinen, sociale partners, commerciële dienstverleners, vormingsdiensten, lokale besturen … “We hebben 38 projectvoorstellen ontvangen en daaruit heeft de jury er 14 goedgekeurd. Het zijn stuk voor stuk projecten die als inspiratie kunnen dienen voor andere ondernemingen en organisaties. Ze hebben dan ook allemaal een vernieuwende aanpak of verbeteren een bestaande”, vertelt Karlien Devloo, projectmanager van Gezond Leven.

De jury, bestaande uit een afvaardiging van de stuurgroep (daartoe behoren o.a. de Vlaamse werkgevers- en werknemersorganisaties, de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten, het departement Werk en Sociale Economie, de Stichting Innovatie en Arbeid …), beoordeelde de projecten op basis van hun financiële raming en een aantal inhoudelijke criteria. “De projecten moesten onder andere innovatief zijn, impact hebben op het vlak van de mentale én fysieke gezondheid van telewerkers en zich lenen tot structurele verankering in het gezondheidsbeleid”, legt Karlien Devloo uit. De bedoeling is dat er lessen getrokken worden uit de verschillende ervaringen en dat ook andere organisaties daar een graantje van kunnen meepikken.

Mix van organisaties en projecten

De jury koos voor een mix van organisaties en projecten. Sommige projecten zijn kleinschalig, of iets minder innovatief, maar gaan ten volle aan de slag met bestaande methodieken en hebben een grote impact, zodat gelijkaardige organisaties er veel van kunnen opsteken. Andere projecten zijn erg groots, pakken uit met innovatieve ideeën of scoren op basis van het bereik dat ze vooropstellen.

Binnen elk project zijn er telkens verschillende acties om de uiteenlopende uitdagingen van telewerk aan te pakken. Een van de geselecteerde onderwijsinstellingen gaat bijvoorbeeld aan de slag met een podcastkanaal over het thema mentaal welzijn. Een Logo (Lokaal Gezondheidsoverleg, een partnerorganisatie van de overheid) gaat voor een totaalaanpak met e-learnings over diverse gezondheidsthema’s, daaraan gekoppelde challenges, procesbegeleiding, gezondheidscheques voor persoonlijke coaching … Ze reiken ook een award uit aan de gezondste organisatie uit de regio. Zo willen ze ondernemingen stimuleren om hun gezondheidsbeleid voor telewerkers naar een hoger niveau te tillen en ervaringen maximaal met elkaar te delen. Het project mikt op alle telewerkers van de KMO’s of non-profitorganisaties uit de regio.

Bij een ander project ontwikkelt een OCMW een digitale gezondheidsscan, een soort bevraging naar de noden en wensen verbonden aan telewerk, waardoor de werkgever veel meer op maat kan werken. Daarna wordt er een coachend begeleidingsprogramma rond verschillende gezondheidsthema’s opgemaakt. Op het vlak van mentaal welzijn bijvoorbeeld, leren de medewerkers omgaan met vervaging van de grenzen werk en privé. Een van de ondernemingen wil zijn telewerkers bewust maken van hun eigen energielevels via continue monitoring door een app. Op die manier willen ze problemen die kunnen ontstaan in het energieverbruik en -herstel preventief aanpakken. Op basis van de anonieme individuele resultaten zal het bedrijf individuele begeleiding aanbieden, en ook ingrepen doen op organisatie- of teamniveau. Zo kan het afdelingen waar er meer problemen zijn beter ondersteunen.

Financiële ondersteuning en begeleiding

Ieder geselecteerd project krijgt nu een budget toegekend voor de uitvoering ervan, gaande van 47.000 tot 150.000 euro. Goed voor een totaal van 1.530.000 euro. Daarnaast worden de uitgekozen organisaties begeleid om hun plan uit te voeren, van 1 december 2021 tot 31 december 2022. “Ze krijgen maandelijks begeleiding en er zijn ook twee opleidingsmomenten voorzien waarbij alle organisaties van elkaar kunnen leren. Achteraf is er ook een evaluatie”, aldus Karlien Devloo.

Telewerk is een blijver

Thuiswerk was nog nooit zo actueel als tijdens de coronacrisis. Zeker nu het voorlopig weer verplicht is gedurende 4 dagen per week. Gelukkig kent telewerk veel voordelen: we verliezen minder tijd door woon-werkverkeer, we zijn vaak productiever en ons tijdsschema is flexibeler. Maar er zijn ook valkuilen: structuur en gewoontes vallen weg, en niet iedereen heeft een geschikt thuiswerkbureau. Bovendien missen we spontane praatjes met collega’s – liefst zonder een scherm ertussen. Dat scherm 24/7 in het gezichtsveld, zorgt er tegelijkertijd voor dat we ’s avonds al snel nog even doorwerken.

“Telewerken zal een blijver zijn. De voordelen daarvan hebben velen al ondervonden”, zegt Vlaams minister van Welzijn en gezondheid Wouter Beke. “We willen die positieve aspecten graag voor iedereen toegankelijk maken, zonder de mentale uitdagingen van werknemers uit het oog te verliezen. Denk aan het verzekeren van een gezonde thuiswerkomgeving, voldoende beweging, gezonde voeding, een goede werk-privébalans, aandacht voor de nood aan sociale contacten … De oproep past volledig binnen ons Vlaams preventief gezondheidsbeleid.”