Op basis van de grootschalige driejaarlijkse werkbaarheidsmeting bij 12.000 werknemers brengt de SERV-Stichting Innovatie & Arbeid nieuwe cijfers uit over grensoverschrijdend gedrag op het werk in Vlaanderen. Grensoverschrijdend gedrag heeft een impact op het welzijn en de gezondheid van werknemers. Het kan gaan over lichamelijk geweld, ongewenst seksueel gedrag, pesterijen of intimidatie/bedreiging.

In de werkbaarheidsmeting van 2016 gaven 500.000 of één op de vijf werknemers aan het slachtoffer te zijn geweest van grensoverschrijdend gedrag op het werk. Het gaat in de eerste plaats over intimidatie of bedreiging (16%) en pestgedrag (9%). Lichamelijk geweld en ongewenst seksueel gedrag komen minder voor maar treffen toch respectievelijk 5% en 2,5% van de werknemers. Vooral medewerkers in de zorgsector ondervinden problemen. 39% wordt geconfronteerd met één of meer vormen van grensoverschrijdend gedrag. In het onderwijs is dat bijna 24%. Tegenover de vorige meting in 2013 zijn er geen significante veranderingen.

Hans Maertens, voorzitter SERV: “Grensoverschrijdend gedrag op het werk verdient de nodige aandacht omwille van de impact op het welzijn en de gezondheid van werknemers. Vooral contactberoepen in de zorgsector en onderwijs scoren hoog wat betreft lichamelijk geweld. Het kan gaan om gedrag van collega’s of leidinggevenden, maar ook om gedrag van patiënten, klanten of leerlingen. Uit de werkbaarheidsmeting halen we geen informatie over de ernst van het ongepast gedrag, of werknemers dit officieel gemeld hebben en of het strafbaar is volgens de Pestwet. Wat we wel weten is dat de betrokken werknemers dit als problematisch aanvoelen. Dit leidt gemiddeld tot meer werkstress en minder welbevinden.”

In sectoren waar persoonlijk contact belangrijk is, is de kans op grensoverschrijdend gedrag tot dubbel zo hoog als in andere sectoren. Vooral bij medewerkers in de jeugdbijstand, gehandicaptenzorg, welzijnswerk, rusthuizen, politie en leger noteert de werkbaarheidsmonitor hogere cijfers. 40% van de werknemers is er slachtoffer van grensoverschrijdend gedrag.

Voor lichamelijk geweld en seksueel ongewenst gedrag is er een groot verschil tussen werknemers met een zorgfunctie en andere werknemers. Bij zorgmedewerkers werd 22% slachtoffer van lichamelijk geweld op het werk, bij leerkrachten 7% en bij andere werknemers minder dan 3%. 9% van de zorgmedewerkers gaf aan slachtoffer te zijn van ongewenst seksueel gedrag. In andere beroepsgroepen is dat minder dan 3%.

Vrouwen vaker slachtoffer.

Over alle sectoren heen melden meer vrouwen dan mannen grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer. Het verschil is het grootst voor ongewenst seksueel gedrag waar 4% van de vrouwen en minder dan 1% van de mannen het slachtoffer werden. De helft meer vrouwen dan mannen worden getroffen door lichamelijk geweld (6% versus 4%).

Dat vrouwen vaker dan mannen geconfronteerd worden met grensoverschrijdend gedrag kan verband houden met het feit dat vrouwen sterker vertegenwoordigd zijn in contactberoepen waarbij het risico hoger is op (extern) grensoverschrijdend gedrag.

Ongepast gedrag op het werk beïnvloedt het welzijn en de gezondheid van de werknemers. Meer dan de helft van de personen die af te rekenen hebben met grensoverschrijdend gedrag kampt met werkstressklachten. Een derde vertoont motivatieproblemen. Ze zijn ook vaker ziek en kijken meer uit naar ander werk.

Bron: SERV – Vlaamse Werkbaarheidsmonitor Werknemers 2016